Deel gemeenten stopt zorggeld in algemene pot

1 op de 5 gemeenten die in 2015 geld overhield op de zorg en ondersteuning van hun inwoners, hebben dat geld niet volledig apart gezet voor de zorg. Dat blijkt uit een enquête van de NOS en Binnenlands Bestuur, waar 217 gemeenten aan mee hebben gedaan.

Bijna alle gemeenten hielden vorig jaar geld over op de zorg en ondersteuning aan hun inwoners, voor taken die vallen onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De NOS en Binnenlands Bestuur vroegen hen wat er met die miljoenen is gebeurd. Van de 190 gemeenten die zeggen een overschot te hebben, hebben 35 gemeenten dat geld niet apart gezet voor zorg in de toekomst.

Opknap damwanden

Deze gemeenten stoppen het geld in de algemene reserves, waardoor het ook aan andere zaken kan worden uitgegeven. De gemeente Appingedam is bijvoorbeeld van plan het opknappen van de damwanden te bekostigen uit een overschot aan zorggeld. Sommige gemeenten zeggen dat ze niet anders kunnen dan het zorggeld in de algemene reserves te stoppen, omdat ze geen aparte potjes hebben, zoals Amstelveen. Andere gemeenten willen later bepalen wat er wel met het geld gebeurt. 

Verbouwing gemeentehuis

Veruit de meeste gemeenten geven het geld wel een specifieke zorgbestemming. Toch ontstaat in een deel van die gemeenten ook discussie, omdat er verschillend wordt gedacht over wat er onder zorg valt. Zo gebruikt de gemeente Gemert-Bakel zorggeld voor het verbouwen van het gemeentehuis, omdat daar Wmo-ambtenaren werken. En in buurgemeente Helmond worden er verschillende stadsprojecten mee gefinancierd, van speeltoestellen die stroom opwekken tot een workshop geschiedenis schrijven.

Driekwart van de gemeenten die op Wmo en de jeugdhulp tezamen geld overhielden, gebruikt dat overschot op 2015 niet om hun zorgbeleid aan te passen. Slechts een op de tien gemeenten verlaagt bijvoorbeeld de eigen bijdrage en minder dan 5 procent verhoogt tarieven voor bijvoorbeeld huishoudhulp of jeugdzorg.

Zwembad

Zowel minister Plasterk (Binnenlandse Zaken,PvdA) als staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, PvdA\) benadrukten eerder dat geld bedoeld is voor zorg, daar ook aan uitgegeven dient te worden. Maar wat gemeenten verstaan onder zorg, vindt Van Rijn de beleidsvrijheid van gemeenten. Zo kan de bouw van een zwembad ook als 'zorg' gezien worden, als de gemeente vindt dat het de gezondheid van mensen helpt. Van Rijn doet momenteel zelf ook een verdiepend onderzoek naar zorgoverschotten bij gemeenten. 

Verantwoording

De NOS en Binnenlands Bestuur benaderden alle 391 gemeenten. 218 gemeenten vulden de enquête in. 190 van hen hadden in 2015 een overschot op de Wmo. 155 van 190 gemeenten houden het geld volledig binnen het sociaal domein (Wmo, jeugd of werk en inkomen) 35 van de 190 gemeenten hebben het geld (deels) niet apart gezet voor de zorg. De 218 gemeenten vormen qua omvang en landelijke spreiding een goede afspiegeling van alle gemeenten.