Btw-verhoging kost gemeenten miljoenen

De verhoogde btw-heffing van 19 naar 21 procent kost gemeenten miljoenen euro’s. Het rijk overweegt ze een extra financiële tegemoetkoming te geven van om en nabij 12 miljoen euro.

Gemeentefonds

In de septembercirculaire van het gemeentefonds deed het ministerie van Binnenlandse Zaken nog voorkomen dat de verhoging van de btw gemeenten niets kost. Gemeenten krijgen immers sinds jaren de betaalde btw gecompenseerd via een speciaal daartoe in het leven geroepen regeling: het btw-compensatiefonds. Gemeenten kunnen via dat fonds betaalde btw over overheidsactiviteiten terugvragen. Het rijk verhoogt dat fonds nu met ruim 65 miljoen euro, zodat de btw-verhoging voor gemeenten budgettair neutraal kan verlopen. Dat is wel zo eerlijk, omdat ook alle ministeries een prijscompensatie krijgen.

Grondexploitatie is bedrijfsmatig

Het rijk heeft echter over het hoofd gezien dat gemeenten niet alle btw-heffingen kunnen verhalen bij het btw-compensatiefonds. Er buiten valt bijvoorbeeld de grondexploitatie, omdat het als een bedrijfsmatige activiteit wordt gezien. Verder ontvangen gemeenten de btw-verhoging voor prestaties die zijn gerelateerd aan de onderwijshuisvesting niet terug. Dat geldt ook voor de btw-verhoging voor zogeheten vrijgestelde prestaties, zoals begraafplaatsen. Een andere categorie betreft de overhead zoals huisvesting, automatisering en personeelslasten op een administratieve eenheid. Op die kostenplaats worden echter niet uitsluitend overheidsactiviteiten ingekocht.

Hoofden financiën

Op het moment dat deze onvolkomenheid door Binnenlandse Zaken werd opgemerkt, was de miljoenennota reeds gedrukt. Volgens Jan Gudde, afdelingshoofd financiën bij Binnenlandse Zaken, is zijn ministerie momenteel druk in overleg met Financiën om gemeenten net als de departementen ‘in de volle breedte’ te compenseren. ‘Het ministerie van Financiën heeft er ruimte voor gegeven om het uit te zoeken’, aldus Gudde op het FAMO-najaarscongres in Utrecht. ‘Dat lijkt me goed nieuws.’ Over de omvang van die correctie deed hij tegenover de verzamelde hoofden financiën van gemeenten echter geen nadere mededeling, maar het zou naar verluidt gaan om een bedrag van naar schatting 12 miljoen euro. Voor een gemeente van 40.000 inwoners betekent zo’n extra correctie dat een aanvankelijk becijferd nadeel van 25.000 euro uitblijft.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Deze week vindt er over de kwestie nog nader overleg plaats met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het rijk. Volgens Gudde wordt de voor gemeenten gunstige correctie overigens pas opgenomen in de voorjaarsnota.