'Aandeelhouderschap overheid bezwaarlijk'

Het aandeelhouderschap van de overheid in bedrijven is bezwaarlijk. Dat vindt bijzonder hoogleraar Corporate Governance Michiel Boersma van TIAS. Tijdens zijn inaugurele rede bij het aanvaarden van zijn ambt pleitte hij tegen aandeelhouderschap van de overheid in bedrijven.

Invloed uitoefenen op strategie

‘De overheid geeft in de nota Staatsdeelnemingen uit 2013 een duidelijke reden voor publiek aandeelhouderschap: zij wil de mogelijkheid hebben invloed uit te oefenen op de strategie van de onderneming, mee beslissen over belangrijke investeringen en bestuurders en commissarissen kunnen benoemen. Ook het beloningsbeleid is een belangrijke reden om invloed uit te willen oefenen', zo vertelt de bijzonder hoogleraar over de beweegredenen voor publiek aandeelhouderschap.  Maar volgens Boersma kleven er een aantal bezwaren aan. ‘Allereerst is de invloed van de aandeelhouder op beleid, strategie en operationele sturing van de onderneming beperkt. Dat komt omdat staatsdeelnemingen doorgaans structuurvennootschappen zijn. Wet- en regelgeving is een effectiever instrument om publieke belangen te borgen bij het beleid en de strategie van een onderneming.'

Te weinig kennis 

Daarnaast beschikt de overheid in vele gevallen niet over de relevante kennis en ervaring om daadwerkelijk een bijdrage te leveren aan de besluitvorming van de onderneming, zo denkt Boersma. ‘Bij decentrale overheden speelt dit nog sterker, omdat belangen van strategische aard daar minder aan de orde zijn en deze overheden vaak niet over de noodzakelijke competenties beschikken om het aandeelhouderschap actief vorm te geven.’ Tot slot wijst Boersma op mogelijke rolconflicten, die niet bijdragen aan een evenwichtige besluitvorming. De bijzonder hoogleraar vreest dat een onderneming zo snel speelbal wordt van de publieke opinie en het politiek besluitvormingsproces.

Ingrijpende veranderingen 

Boersma ziet ingrijpende veranderingen ontstaan in de telecommunicatie- en energiesector, gelet op de transitie naar een duurzame energiehuishouding. Deze bedrijven zijn voor een deel nutsbedrijven. Het effect van de transitie is voor bestuurders groot. Boersma hoopt op nader onderzoek over wie leidend moet zijn bij die omslag. ‘De netwerkbedrijven, de commerciële energiebedrijven, de prosumenten, de overheid of een samenspel van meerdere actoren.’