'Niks mis met ICT-dashboard Rijk'
Met het online 'ICT-dashboard' met informatie over grote en risicovolle ICT-projecten van de overheid is niets mis, heeft minister Donner geantwoord op kamervragen. Maar misschien kan het iets beter.
Met het online 'ICT-dashboard' met informatie over grote en risicovolle ICT-projecten van de overheid is niets mis, heeft minister Donner geantwoord op kamervragen. Maar misschien kan het iets beter.
Groen
De website rijksictdashboard.nl, die in mei in gebruik is genomen, zet in eerste instantie nogal een rooskleurig beeld van de grote ICT-projecten bij de overheid, terwijl de reputatie van die projecten de afgelopen jaren flink wat deuken hebben opgelopen. Ze duren vaak langer dan gepland, leveren uiteindelijke minder op dan de bedoeling was en kosten nogal eens veel meer dan verwacht. Toch staan op de sterk grafisch opgezette site bijna alle projecten op 'groen'. Alleen het kleine project ECMS van Financiën (voor het verbeteren van het toezicht op het vervoer van accijnsgoederen binnen de EU) krijgt een rode kleur op de site. Maar daarbij blijkt het te gaan om een halvering van het oorspronkelijke budget van 16 miljoen euro. Kamerlid Heijnen vond naar aanleiding van een bericht in Binnenlands Bestuur te mooi om waar te zijn en vroeg Donner om meer transparante en actuele informatie op de site.
Formeel
Maar Donner kan daarin niet meegaan, zegt hij. De informatie op het ICT-dashboard komt uit de jaarrapportage bedrijfsvoering over de grote en hoogrisico ICT-projecten die jaarlijks aan de Tweede Kamer wordt aangeboden. Alleen tussentijdse wijzigingen die ministeries communiceren kunnen in het overzicht op de site worden opgenomen. De transparantie op de site is onderhevig aan de formele besluitvorming die over eventuele herijkingen plaats moet vinden. Die herijkingen zijn met enig doorklikken voor elk project vanaf het begin ervan wel terug te vinden op de site. Donner zegt zich te beraden over aanpassingen van de weergegeven kleuren, die nu enkel op de laatste herijking van elk project zijn gebaseerd. Projecten met forse kostenoverschrijdingen gaan nu vaak verscholen achter de kleur groen omdat er sinds het afgelopen jaar geen nieuwe tegenvallers zijn. Het Toeslagensysteem van Financiën heeft bijvoorbeeld in november 2010 een herijking gehad.
PR
Sinds de openstelling in mei heeft de site geen enkele wijziging ondergaan. Net als enkele maanden geleden heeft alleen het project Modernisering GBA (mGBA, BZK, 34 miljoen) de kleur geel 'aandacht nodig') gekregen vanwege een overschrijding met 13 procent van de kosten. Op de vraag van Heijnen of deze 'PR-aanpak' niet een gemiste kans is om informatie met burgers te delen, zegt Donner:'De publicatie van het ICT-dashboard is juist een vervolgstap in de rapportage aan de Tweede Kamer over de grote en hoogrisico ICT-projecten. Uiteraard is het nog mogelijk daarin verdere vervolgstappen te maken. Ik beraad me nog op zaken als het toevoegen van informatie over contractpartijen en het explicieter onder de aandacht brengen van de baten van een project.'
De website rijksictdashboard.nl, die in mei in gebruik is genomen, zet in eerste instantie nogal een rooskleurig beeld van de grote ICT-projecten bij de overheid, terwijl de reputatie van die projecten de afgelopen jaren flink wat deuken hebben opgelopen. Ze duren vaak langer dan gepland, leveren uiteindelijke minder op dan de bedoeling was en kosten nogal eens veel meer dan verwacht. Toch staan op de sterk grafisch opgezette site bijna alle projecten op 'groen'. Alleen het kleine project ECMS van Financiën (voor het verbeteren van het toezicht op het vervoer van accijnsgoederen binnen de EU) krijgt een rode kleur op de site. Maar daarbij blijkt het te gaan om een halvering van het oorspronkelijke budget van 16 miljoen euro. Kamerlid Heijnen vond naar aanleiding van een bericht in Binnenlands Bestuur te mooi om waar te zijn en vroeg Donner om meer transparante en actuele informatie op de site.
Formeel
Maar Donner kan daarin niet meegaan, zegt hij. De informatie op het ICT-dashboard komt uit de jaarrapportage bedrijfsvoering over de grote en hoogrisico ICT-projecten die jaarlijks aan de Tweede Kamer wordt aangeboden. Alleen tussentijdse wijzigingen die ministeries communiceren kunnen in het overzicht op de site worden opgenomen. De transparantie op de site is onderhevig aan de formele besluitvorming die over eventuele herijkingen plaats moet vinden. Die herijkingen zijn met enig doorklikken voor elk project vanaf het begin ervan wel terug te vinden op de site. Donner zegt zich te beraden over aanpassingen van de weergegeven kleuren, die nu enkel op de laatste herijking van elk project zijn gebaseerd. Projecten met forse kostenoverschrijdingen gaan nu vaak verscholen achter de kleur groen omdat er sinds het afgelopen jaar geen nieuwe tegenvallers zijn. Het Toeslagensysteem van Financiën heeft bijvoorbeeld in november 2010 een herijking gehad.
PR
Sinds de openstelling in mei heeft de site geen enkele wijziging ondergaan. Net als enkele maanden geleden heeft alleen het project Modernisering GBA (mGBA, BZK, 34 miljoen) de kleur geel 'aandacht nodig') gekregen vanwege een overschrijding met 13 procent van de kosten. Op de vraag van Heijnen of deze 'PR-aanpak' niet een gemiste kans is om informatie met burgers te delen, zegt Donner:'De publicatie van het ICT-dashboard is juist een vervolgstap in de rapportage aan de Tweede Kamer over de grote en hoogrisico ICT-projecten. Uiteraard is het nog mogelijk daarin verdere vervolgstappen te maken. Ik beraad me nog op zaken als het toevoegen van informatie over contractpartijen en het explicieter onder de aandacht brengen van de baten van een project.'
Donner zegt dat de herijkingen ook zijn terug te vinden in het dahboard. Dat klopt, en die -summiere- extra informatie publiek maken is prijzenswaardig.
Die herijkingen geven wel vreemde beelden van de rekenkunde en denkwereld van 's rijks bestuurders. Het Belastingdienstproject Toeslagen Nieuw (v.h. Toeslagen2009) werd op 01-11-2010 geherijkt met een nieuwe einddatum: 01-07-2010 (!!). De initiëel geschatte kosten van 56 miljoen zijn met 150 miljoen overschreden. Het project ETM (ook Belastingdienst) werd op 01-05-2009 geherijkt, waarbij de einddatum werd vastgesteld op ... 31-12-2008. De eerste kostenschatting van 60 miljoen is inmiddels met bijna 120 miljoen overschreden. Het project heeft nu de status 'afgerond'. Uit de toelichting valt te lezen dat ETM alleen werkt voor 'een aantal lokale middelen' - lees: een klein, niet-centraal deel van de administratie. "In juni 2011 wordt besloten op welke wijze in vervolgprojecten de invordering van de andere belastingmiddelen geautomatiseerd ondersteund gaat worden." Wat bedoelen de projectbestuurders nou met afgerond?
De manager die dit soort herijkingen met droge ogen kan verkopen als een 10 moet wel een groot acteur zijn. Of een louche, maar uiterst sucecsvolle autohandelaar. Iedereen die verder leest dan zijn neus lang is prikt zo door de groene score heen. Het punt van het dashboard is echter visueel management: in één oogopslag kunnen zien hoe het er werkelijk voorstaat. Dat lukt alleen met een eerlijke weergave, niet met een leugenachtig bloemetjesgordijn.
Dit soort projecten zou roder dan rood moeten scoren, maar die kleur kennen we niet in de IT. Wel het eenduidige woord FAIL.