Meer lokale overheden de fout in met verordeningen

Ruim 35 procent van alle Nederlandse gemeenten, provincies en waterschappen publiceren één of meer in november en december 2015 vastgestelde verordeningen 2016 verkeerd. Het gaat om 500 van de in totaal 4100 gepubliceerde verordeningen. Dat blijkt uit research van onderzoeks- en adviesbureau Daadkracht. De verkeerd gepubliceerde verordeningen zijn niet rechtsgeldig en treden dus niet in werking.  

Totaal aantal ‘verkeerde’ verordeningen daalt 

De 4100 verordeningen die Daadkracht onder de loep nam leggen de basis voor het innen van leges en belastingen. Gemeenten dienen hun verordeningen volgens de eisen van de wet op internet te publiceren. Ze moeten onder meer in juiste bestandstype worden gepubliceerd. Het aantal overheden dat dit niet op de juiste manier deed, is het afgelopen jaar gestegen van 31 procent naar 35 procent. Ondanks die toename is het totaal incorrect gepubliceerde verordeningen wel afgenomen. Een jaar geleden was 16,6 procent onjuist. Nu is dat 12,7 procent. De fouten zijn voornamelijk gemaakt door organisaties die verordeningen niet in een gemeenschappelijke voorziening, maar op hun eigen website publiceren. Meer dan de helft (55,7 procent) van de organisaties die hun eigen website gebruikt publiceerde verordeningen niet op de correcte wijze.

Gevolgen in de praktijk: lagere leges
Een jaar geleden bleken er uit het onderzoek van Daadkracht bij gemeenten destijds 900 van 5500 verordeningen verkeerd te zijn gepubliceerd. Het leidde tot veel reacties uit zowel lokale als landelijke politiek. Uiteindelijk belandde het via Kamervragen bij minister Plasterk. De minister greep niet in en vond het ‘aan de rechter om te oordelen of een tekortkoming in een bekendmaking zodanig is dat de betreffende bepalingen daardoor niet verbindend zijn.' Dit jaar zijn er 500 verkeerd gepubliceerde verordeningen gevonden tussen de 4100 verordeningen in totaal. Daarmee is het verhoudingsgewijs beter gegaan, toch vindt Daadkracht de situatie ‘zorgwekkend’.  Bart-Jan Flos, directeur van Daadkracht, werd naar aanleiding van de  resultaten van het onderzoek vorig jaar door veel bezorgde gemeenten gebeld. De gevolgen van een verkeerd gepubliceerde verordening kunnen volgens hem groot zijn. De verordeningen gelden simpelweg niet. ‘We hebben inmiddels verschillende casussen meegemaakt met gemeenten die hun verordening onjuist publiceerden en vervolgens de leges van een jaar eerder aan hebben gehouden, die lager zijn. Daardoor waren er directe financiële gevolgen. Gemeenten wilden echter geen risico nemen, de kans dat de rechter ze dan in het ongelijk stelt is aanwezig.’

‘Digitalisering gaat te langzaam’
Veel gemeenten vroegen na het onderzoek van vorig jaar een individuele rapportage bij Daadkracht op. ‘In totaal deden 128 gemeenten dit, meestal op verzoek van de gemeenteraad. Ook hebben we gezien dat veel gemeenten een verordening voor een tweede keer publiceerden, maar dan wel op een rechtsgeldige wijze. Gemeenten lijken nu dus beter geattendeerd op het juist publiceren van verordeningen.’ VVD-Kamerlid Hayke Veldman geeft in een reactie aan dat overheden hun ‘digitale huishouding’ op orde dienen te hebben. ‘De huidige aanpak in digitalisering is te langzaam, te weinig en te ouderwets. Het lijkt er op dat overheden de inhoud van cd’s op de harde schijf aan het zetten zijn, terwijl de wereld om ons heen met Spotify werkt.’

Provincies en waterschappen
Uit de onderzochte verordeningen bij provincies blijkt dat zij de zaken goed voor elkaar hebben. Alle elektronische bekendmakingen van provincies voldoen aan de technische eisen en de vormvereisten voor een rechtsgeldige bekendmaking. Drie verordeningen in 2014 en één verordening in 2015 zijn in het geheel niet bekendgemaakt. Waterschappen doen het minder goed. Eind 2014 maakten waterschappen 22,6 procent van hun verordeningen niet op een rechtsgeldige wijze bekend. Dat percentage is nu gestegen naar 28,8 procent.  Het totaal aantal verordeningen dat de waterschappen aan het eind van het jaar vaststellen daalt van 93 naar 73.

Fout publiceren blijft een probleem
Gemeenten hebben zich verbeterd, gezien het totaal aantal verkeerd gepubliceerde verordeningen is afgenomen. Toch ziet Flos dat veel overheden nog steeds verordeningen verkeerd publiceren ‘Het aantal gemeenten dat de fout is ingegaan is wel groter geworden. Provincies presteren over het algemeen goed, maar die organisaties zijn ook minder talrijk. Waterschappen slagen er helaas minder goed in om verordeningen juist te publiceren.’