‘Zwakke stadsdelen bedreigen lokale democratie’

Waarom wordt 100 duizend inwoners een goede schaal geacht voor gemeenten, maar worden grotere stadsdelen tegelijkertijd verregaand uitgehold? vraagt Sven Meeder, fractievoorzitter GroenLinks Amsterdam West, zich af.

Snelle besluitvorming stadsdelen onzeker

Of de Amsterdamse gemeenteraad op 7 november het Hoofdlijnen Besluit Bestuurlijk Stelsel goedkeurt is nog maar de vraag. Oppositiepartijen vragen zich af of het voorstel om de huidige stadsdeelbesturen in bestuurscommissies te veranderen wel al rijp is voor besluitvorming. 'Het ging in de commissievergadering niet over de invulling van bevoegdheden, maar over welke criteria nodig zijn om tot een optimale verdeling te komen van bevoegdheden, taken en middelen', legt GroenLinks-fractievoorzitter Marieke van Doorninck uit. 'We hebben afgesproken dat we dat zorgvuldig gaan doen. Maar het zou jammer zijn als er straks geen goedkeuring komt van de raad, want dan hebben we geen hoofdlijnen, terwijl men het daar in principe wel over eens is.'

Stadsdeel zou zelfstandige gemeente kunnen zijn 

Sven Meeder, GroenLinks-fractievoorzitter van stadsdeel West, vindt dit de verkeerde volgorde. 'Eerst bepaal je wat je op welke schaal wil regelen en dan pas welke vorm je dan nodig hebt.' Volgens Meeder zou stadsdeel West met zijn 135 duizend inwoners een zelfstandige gemeente kunnen zijn. Een idee? 'Stadsdeel Nieuw-West heeft dit wel eens geopperd als publiciteitsstunt. Ik meen het niet serieus, maar het geeft wel aan hoe met schalen wordt gegoocheld. Vooral in Den Haag, maar ook in de centrale stad. Blijkbaar is het oké om hier van alles weg te halen, omdat het toch één stad is. Maar Laren heeft met 15 duizend inwoners vijftien raadsleden. Het is een beetje raar dat je dat hier dan niet doet.'

Besturen zonder bevoegdheden is een farce

Als bestuurscommissies straks niks mogen doen, is er ook geen sprake van lokale democratie, vindt Meeder. En als doorgeefluik naar de centrale stad fungeren "kan een ambtenaar ook". 'Politici gaan harder lopen als ze politiek verantwoordelijk zijn. De voorgestelde opzet zonder bevoegdheden voor stadsdeelbestuurders is een farce. Als bevoegdheden niks om het lijf hebben, moet je je ook afvragen of verkiezingen wel nodig zijn. Bij de huidige vergaderingen hebben we vaak insprekers. Straks moeten we antwoorden: daar gaan we niet over. Dan maar beter van niet.’

Wachten op plannen uit Den Haag
Stadsdeelbesturen met verantwoordelijkheid en taken kan heel goed, weet Meeder. ‘We hebben het hier over grote eenheden met een eigen samenstelling. Stadsdeel West is heel anders dan Centrum of Zuidoost. Het is heel logisch dat die lokaal worden bestuurd.’ De GroenLinks-fractie in de centrale stad zit in de coalitie en moet het plan (van nota bene GroenLinks-wethouder Andrée van Es) verdedigen. ‘Dat is wel jammer, ja. Voor die fractie zijn de bevoegdheden de hoofdmoot van de discussie. Er lijkt maar een weg te zijn en het wordt nooit meer dan nu voorligt. Ik vind het niet handig dat we hier nu mee moeten instemmen. Maar dat zijn coalitiebelangen. Ik pleit ervoor het plan even te laten liggen. We moeten ons niet laten leiden door tijdsdruk van 2014. We moeten er geen probleem van maken, maar eerst maar eens wachten waar Den Haag mee komt.’

Bestuurders moet je direct kunnen benaderen
Als het huidige plan doorgaat en de bevoegdheden zijn zeer beperkt, gaat Meeder dan in zo’n commissie zitten? ‘Je moet daar dan wel een vorm voor vinden. Ik heb liever een paar GroenLinksers erin dan niet. Maar dan moet je wel rekenschap geven van de beperkingen en heel duidelijk maken wat je bent.’ Het is niet zo florissant om uit te moeten leggen dat je geen macht hebt, moet ook Meeder toegeven. ‘Zwakke stadsdelen bedreigen de lokale democratie. Bewonersparticipatie wordt veel lastiger. Het gevaar is dat bewoners het idee krijgen niet meer mee te doen, dat de kloof tussen bevolking en bestuur groter wordt en problemen ontstaan in de sociale cohesie. Als ergens een lantaarnpaal wordt geplaatst, moet je de mensen die dat beslissen direct kunnen benaderen. Daar zijn bewoners van een stadsdeel afhankelijk van.’