Zonder onderzoek geen nieuwe akkoorden met kabinet

Als er geen onafhankelijk onderzoek komt naar de gevolgen van de rijksbezuinigingen voor gemeenten, provincies en waterschappen weigert de gemeente Den Haag nieuwe akkoorden met het kabinet te sluiten.

Financiële gevolgen

Dit stelt de Haagse wethouder Boudewijn Revis (VVD, financiën). Onder deze voorwaarde heeft de gemeente vorige week ingestemd met het financieel onderhandelaarsakkoord over de Wet Houdbare Overheidsfinanciën (Wet Hof), het schatkistbankieren en het btw-compensatiefonds. Revis maakt zich grote zorgen omdat de lagere overheden er de komende jaren veel extra taken bij krijgen, maar met minder budget dan het rijk er nu aan besteedt. Het is onduidelijk wat de financiële en maatschappelijke gevolgen zijn. ‘Ik wil dat weten.’ Het Centraal Planbureau (CPB) zou dat onderzoek wat Revis betreft kunnen uitvoeren.

Geen rekencapaciteit

‘Wij hebben geen rekencapaciteit om de plannen door te rekenen, het CPB kan dat wel. Het CPB zou de kennis en kunde in huis moeten halen om berekeningen voor de decentrale overheden te maken’, aldus de Haagse wethouder. ‘Die berekeningen zijn voor ons essentieel om volgende stappen te zetten en een voorwaarde om nieuwe (deel)akkoorden met het kabinet te sluiten.’

Derde op rij

Revis in inmiddels de derde op rij die voor een dergelijk onderzoek pleit. Eerder drong de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) er bij het kabinet aan op een onderzoek door het CPB of de Algemene Rekenkamer. Die eis is ingetrokken, na de toezegging dat decentrale overheden bij knelpunten en problemen bij een speciale ministeriële commissie kan aankloppen. Daarop pakte de CDA-Kamerfractie de handschoen op. Momenteel wordt onderzocht of de Algemene Rekenkamer dit onderzoek voor de Kamer kan uitvoeren. De Kamercommissie rijksuitgaven neemt naar verwachting volgende week hierover een besluit. Het CPB wordt ook als mogelijkheid gezien.

Slap aftreksel

Evenals Den Haag maken veel gemeenten zich grote zorgen over de gevolgen van het onderhandelaarsakkoord, zeker omdat er nog volop onduidelijkheid is over de decentralisaties werk, zorg en maatschappelijke ondersteuning. Voor veel gemeenten was dat een van de redenen om tegen het akkoord te stemmen. Maar ook voorstemmers, zoals de Overijsselse gemeente Rijssen-Holten, zouden graag zo’n onafhankelijk onderzoek zien. Burgemeester Arco Hofland vindt het jammer dat de VNG zijn eis heeft laten varen. De ministeriele commissie noemt hij een ‘slap aftreksel’.

VNG-ledenvergadering

Hoflands pleidooi voor een VNG-ledenvergadering over het onderhandelaarsakkoord heeft hij even in de ijskast gezet. Hij wilde dit omdat het akkoord met het kabinet veel kritiek ontmoet. Hofland, tevens voorzitter VNG Overijssel, wacht de resultaten van de bestuurdersdag van 18 maart af, waarin ruimte is om met gemeentelijke bestuurders en met onder meer minister Plasterk (Binnenlandse Zaken, PvdA) over het akkoord door te praten. Als tijdens dit overleg het kabinet onvoldoende begrip toont voor de lastige financiële positie waarin gemeenten zich bevinden, haalt hij zijn plan mogelijk weer uit de ijskast. ‘Als het kabinet daar geen oren naar heeft, doemt de vraag op in hoeverre het nog zin heeft om met dit kabinet te onderhandelen.’