Wethouders: 'Weinig aandacht voor grote steden'

Waarom was er in de troonrede totaal niets gezegd over grote steden? Die hebben immers het meest te maken met een cummulatie van problemen. Het gebrek aan aandacht verbaast de wethouders van Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam. 

Arjen Vliegenthart, wethouder in Amsterdam (SP) ziet lichtpuntjes in de troonrede. Maar wat hem betreft pakt de balans toch negatief uit.  'Ik vond weinig lijn in de Troonrede zitten, geen onderliggend verhaal, geen visie’, zegt Vliegenthart. Met de 100 miljoen voor de bestrijding van armoede onder kinderen ben ik blij, maar in Amsterdam hebben we te maken met een stijging van het aantal bijstandsuitkeringen en staat de sociale werkvoorziening onder druk. Het kabinet staat dan op afstand van wat ik zie gebeuren in de stad. Daar heb ik zorgen over. Het kabinet is toch hoeder van de samenleving en van publieke waarden.’

‘Blij ben ik met de afschaffing van het minimum jeugdloon,’ zegt de wethouder.  ‘Wij hadden dat al gedaan, maar het kabinet trekt een pootje bij. Ook ben ik blij dat het kabinet werkloosheid ziet als serieus probleem. Vraag is of de maatregelen voldoende soelaas bieden. Je moet echt investeren in publieke werkgelegenheid, zoals wij met het opknappen van de publieke ruimte.’ Over het geheel genomen vindt Vliegenthart dat de problematiek waarmee grote steden kampen, te weinig werd genoemd. ‘Er staan nog steeds meer mensen aan de kant dan voor de crisis. Het aantal armen in A'dam is toegenomen en het leven is complexer geworden. We krijgen nog onvoldoende middelen vanuit het rijk om daar beleid op te maken.'

Lot van Hooijdonk, wethouder in Utrecht (GroenLinks), mist ook een visie op grote steden. 'Ik zocht in de Troonrede naar focus op de steden. Daar is de groei. Utrecht is de snelgroeiende stad van Nederland, zegt Van Hooijdonk. 'We hebben daar zelf 80 miljoen voor vrijgemaakt in onze begroting, onder meer voor nieuwe banen. We willen voor de hoofdinfrastructuur dat het rijk met ons meekijkt.'  Maar tot haar teleurstelling ging het niet over groei en verstedelijking in de Troonrede. Ook energietransitie en klimaatverandering komen er volgens de Utrechtse wethouder bekaaid vanaf, 'terwijl toch het Klimaatakkoord is gesloten in Parijs en het kabinet haar energiedoelstellingen niet haalt. Dan verwacht je een stapje extra.'

Vooral de aandacht voor de bebouwde omgeving blijft achter, meent ze. 'In allerlei rapporten staat dat investeren in de problematiek van de stedelijke omgeving, zoals het mobiliteitssysteem, gewenst is. Utrecht heeft in 2040 maar liefst 450 duizend inwoners. We verdubbelen in veertig jaar. Wij investeren in meer woonruimte in Leidsche Rijn en in het stationsgebied, langs het spoor en op oude industrieterreinen. Zoiets gaat niet vanzelf.'

Boudewijn Revis, wethouder Den Haag (VVD), vindt dat het kabinet veel heeft bereikt, maar ook hij sluit zich aan bij zijn collega's uit Utrecht en Amsterdam wat betreft de summiere aandacht voor grote steden.  'Het kabinet heeft de afgelopen jaren veel bereikt. Voor de grote steden is belangrijk dat er meer geld komt voor veiligheid en de aanpak van radicalisering. Het is belangrijk bepaalde mensen in de gaten te houden. Daarvoor zijn wijkagenten belangrijk, maar ik schaar Defensie ook onder dat belang. Kritisch ben ik op het feit dat mooie woorden worden gesproken over economische groei, maar dat dit aan de grote steden voorbij lijkt te gaan, terwijl wij het motorblok zijn van de economische groei.'

Revis zou graag meer investeringen zien in de ov-infrastructuur, zoals de metro naar Scheveningen. 'Ik zag wel een band tussen de grote steden en het kabinet met het aanhalen van de woorden van oud-premier Piet de Jong: bestendige vooruitgang. We moeten stapje voor stapje vooruit. Soms is er tegenwind en dan moet je toch vooruitgaan en niet te wispelturig zijn. Daarin moeten we elkaar helpen en versterken. Verder vond ik de Troonrede redelijk ingetogen met oog voor bestaande problemen, zoals de veiligheid in de wereld. En je kunt niet ontkennen dat het economisch beter gaat.'

Maarten Struijvenberg, wethouder Rotterdam (Leefbaar Rotterdam), vindt het hard nodig dat er meer mogelijkheden komen om gegevens in het sociaal domein te delen. 'Ik ben blij dat het beter gaat met de economie en dat het kabinet plussen kan benoemen. Dat is plezierig en goed voor iedereen. Gemiste kans vind ik dat de inzet van circulariteit in steden niet werd genoemd. Steden omarmen die ontwikkeling en daarvoor heeft het kabinet ons ook nodig. Dat is een punt van kritiek, want daar moeten nog grote omslagen plaatsvinden. We zijn verder bezig met de Investeringsagenda Metropoolregio Rotterdam Den Haag: de routekaart Roadmap Next Economy in samenwerking met onder meer kennisinstellingen. Daarin zoeken we welke grote doorbraken nodig zijn om kansen in de geglobaliseerde en gedigitaliseerde wereld te pakken. In onze haven draait het nog om fossiele brandstoffen en moeten we ook werkgelegenheid behouden. Dat ziet het kabinet ook. Daarin ligt een stevige connectie met de G4: die bedrijvigheid leent zich voor investeringskeuzen in samenwerking met het bedrijfsleven.'

Verder ziet Struijvenberg dat de werkgelegenheidscijfers verbeteren, maar dat er op het gebied van werkloosheid nog veel is te doen. 'Daarin zie ik vooral grote ontwikkelingen in de drie decentralisaties. Daar zijn we zelf hard mee aan de slag, maar er zijn nog omissies, met name in de gegevensdeling in het sociale domein. Voor ondersteuning van de onderkant van de arbeidsmarkt is het essentieel om grote slagen te kunnen maken. Wij doen dat zelf, maar het helpt als de schotten tussen de gegevens in de verschillende domeinen weg zijn. Dat vind ik de belangrijkste omissie. Het gaat in Rotterdam om tienduizenden mensen die hiermee te maken hebben en rijksregels spelen ons daarbij parten.'