'We gaan niet alleen met jullie samenwerken'

De Eerste Kamer heeft dinsdagnacht ingestemd met de opheffing van de Wgr-plus regio’s. Hiermee komt een einde aan de verplichte samenwerking in de zeven plus/stadsregio’s (Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Rotterdam, Eindhoven, Twente en Arnhem-Nijmegen).

Geen versterking stadsregio
De taken, bevoegdheden en honderden miljoenen rijkseuro’s voor verkeer en vervoer, huisvesting, bedrijfsvestiging, recreatie en milieu gaan op 1 januari 2015 over van de regio naar de provincie. Alleen in de oude plusregio’s Rotterdam, Haaglanden en Amsterdam gaan de verkeer- en vervoertaken niet naar de provincie, maar naar de vervoerregio’s Rotterdam Den Haag en Amsterdam Almere. In Gelderland sneeft de stadsregio Arnhem Nijmegen (twintig gemeenten) als gevolg van de opheffing van Wgr-plus. Burgemeester Hubert Bruls (CDA) van Nijmegen had de stadsregio zelfs versterkt, maar Arnhem stak daar een stokje voor.

Jammer, geen geld meer voor het openbaar vervoer.
‘In onze regio wordt nu al met weemoed teruggekeken op twintig jaar succesvolle stadsregionale samenwerking. We hadden het als Nijmegen prima gevonden als het openbaar vervoer bij ons was gebleven, maar we constateerden al snel dat daar geen draagvlak voor was in politiek Den Haag en dat deze taken naar de provincie zouden gaan. We hebben ons er vroegtijdig bij neergelegd en geïnvesteerd in het maken van goede afspraken met de provincie. Want ook al gaan de gelden naar de provincie, dat laat onverlet dat wij als gemeente zeer nadrukkelijk aan het roer willen blijven staan. Het heeft wel veel te lang geduurd, daar in Den Haag. We hebben er ook last van gehad. Al die tijd hangt het zwaard van Damocles boven je hoofd, maar er almaar gebeurt niks. Dat is slecht.’

Niet bang dat de provincie het geld uitsmeert over een groter gebied?
‘Ik kan mij niet voorstellen dat de provincie Gelderland het zich kan permitteren om het geld voor openbaar vervoer weg te halen uit haar dichtstbevolkte en krachtigste regio. Hier zijn de meeste reizigers. De provincie zou de kip met de gouden eieren slachten. Maar nog een extra reden achter de voorruit te blijven zitten.’

U wilde de stadsregio behouden, maar dat gaat niet door.
‘De stadsregio wordt op 1 juli 2015 opgeheven. Dat is spijtig, maar ik ben blij dat we Arnhem ervan hebben kunnen overtuigen om in ieder geval door te gaan met een lichtere vorm van samenwerking. Dat was nog knap lastig, moet ik u verklappen. We hebben vorige week afgesproken dat we de samenwerking met alle gemeenten die willen meedoen zullen voortzetten binnen een gemeenschappelijk orgaan op de thema’s wonen, economie en verkeer. Niet door de wet ondersteund, maar goed, als mensen willen dan kun je altijd samenwerken. Het is goed voor de regio. Ik hoop daarom dat zo veel mogelijk gemeenten zich aansluiten.’

Arnhem zei: ‘Hoe minder hoe beter’.
‘Ze wilden wel met Nijmegen samenwerken, maar ze hadden inderdaad niet zo veel trek in samenwerking met de andere gemeenten in de regio. Wij vinden dat juist essentieel. Steden dienen de trekkers te zijn in de regio, maar moeten het wel doen met omliggende gemeenten. Arnhem en Nijmegen kunnen van alles willen, maar als de rest van het gebied zich er niet thuis bij voelt, dan wordt het echt niets. We zijn een stedelijke regio en niet twee steden. Daarvan hebben we Arnhem nu wel overtuigd. Ook omdat we zeiden: “Anders doen wij gewoon niet mee. We gaan niet alleen met jullie samenwerken.” Met z’n allen hebben we 750 duizend inwoners en zijn we een sterke regio; de twee steden apart zijn te zwak.’

Meer betekent meer stroperigheid.
‘Je wordt het sneller met elkaar eens als je met z’n tweeën overlegt. Dat is natuurlijk zo, maar als je het met z’n twintigen eens wordt, dan heb je ook meteen meer kracht. Tegen die achtergrond gaan we met partners uit het bedrijfsleven en universiteit en hogeschool meer slagkracht ontwikkelen. Dat organiseren we wat lichter en naar de zin van Arnhem. Ik had liever een zwaardere organisatiestructuur gehad, maar wat niet is kan nog komen, hè? Ik sluit niet uit dat we uiteindelijk de conclusie moeten trekken dat we tóch een stadsregiostructuur nodig hebben, maar dat hoeft ons niet te beletten om met een lossere samenwerkingvorm te beginnen.’