Wageningen laakt ‘slaafse’ houding VNG

Het Wageningse college heeft forse kritiek op de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De VNG stelt zich op als rechterhand van het kabinet, in plaats van zich op te werpen als krachtige belangenbehartiger van gemeenten.

Constructieve tegenkracht

In een brief op poten roepen burgemeester en wethouders van Wageningen de VNG op afstand te nemen ‘van de opschalingsdrang van het kabinet’. ‘Voor ons als lid is de meerwaarde van de VNG gelegen in het zijn van een sterke, constructieve tegenkracht, niet in een mede-uitvoerder van kabinetsbeleid’, zo schrijft het college. De VNG moet tevens ijveren voor meer ruimte in beleid en uitvoering voor de te decentraliseren taken. ‘Wij zien met lede ogen aan dat die ruimte steeds meer beperkt wordt door allerlei randvoorwaarden. Randvoorwaarden die haaks staan op de gemeentelijke autonomie.’

Verplichte samenwerkingsverbanden

De kritiek spitst zich toe op de positie die de VNG inneemt rondom de verplichte samenwerkingsverbanden die moeten worden gevormd voor de uitvoering van de decentralisaties werk, jeugd en zorg. Voor eind mei moeten gemeenten aangeven met wie ze op welke beleidsterreinen gaan samenwerken; de samenwerkingsverbanden moeten per 2014 operationeel zijn. In een brief van de VNG van medio januari, roept de VNG haar leden op om te komen tot niet-vrijblijvende samenwerkingsverbanden met ‘robuuste congruente buitengrenzen’ die de ‘gewenste uitvoeringskracht in het sociaal domein’ garanderen. Begin maart hebben kabinet en VNG afgesproken de vorming ervan samen monitoren. Onder meer wordt bekeken of er voldoende schaalgrootte wordt gerealiseerd om de nieuwe taken op een verantwoorde wijze te kunnen uitvoeren.

Rol VNG ‘niet te plaatsen’

Wageningen kan de rol van de VNG niet plaatsen. ‘Aan de ene kant neemt u nadrukkelijk en herhaaldelijk afstand van de grote opschalingsbeweging uit de kabinetsplannen’, aldus het Wageningse college in zijn brief. ‘Aan de andere kant dwingt u samenwerking van onderop af door het ‘niet-vrijblijvende’ proces dat u heeft vormgegeven.’

Samenwerking niet goedkoper

Het Wageningse college neemt krachtig afstand van het principe dat er verplicht moet worden samengewerkt. ‘Geef ons als gemeente de ruimte om die verantwoordelijkheid naar eigen goeddunken in te vullen’, benadrukt burgemeester Geert van Rumund. ‘Samenwerking is niet alleen rozengeur en maneschijn, is niet altijd efficiënter en goedkoper. Ervaringen met andere regionale samenwerkingsverbanden, zoals de omgevingsdienst en de regionale brandweer, laten zien dat de gemeente juist meer in plaats van minder geld kwijt is.’

Weigering

Wageningen weigert dan ook om mee te gaan in het proces dat de VNG heeft uitgestippeld en het format wat gemeenten moeten doorlopen om op 31 mei hun plannen rondom samenwerkingsverbanden aan de VNG kenbaar te maken. Op 31 mei krijgt de VNG van Wageningen niets te horen. De gemeente gaat op eigen houtje de samenwerking aan met partners die inhoudelijk en financieel een meerwaarde hebben. Die zoektocht is nog volop gaande, aldus Van Rumund. De monitoring door de VNG, ‘die volledig in het licht staat van schaalvergroting door samenwerking, stellen wij dus niet op prijs. Wij als college leggen verantwoording af aan de raad en niet aan onze belangenbehartiger’, aldus de gepeperde brief. Van Rumund vermoedt dat Wageningen niet de enige gemeente is met forse kritiek op de VNG.