‘Waarheid over verkoop politiepand geschrapt uit rapport-Cornielje’

De commissie-Cornielje, die tweeënhalf jaar geleden onderzoek deed naar vermeende misstanden bij de politie Gelderland- Midden, heeft feiten verdraaid over de verkoop van een politiebureau. In de conceptversie van het onderzoeksrapport stond wel de juiste toedracht rond de miljoenentransactie in 1998; de formulering in het eindrapport is onjuist.

 

Dat zegt kandidaat-koper Thom Kenter van de private ontwikkelaar Politie Huisvestings Consortium (PHC). De gang van zaken rond de verkoop van politiepanden was een van de door de commissie-Cornielje onderzochte vermeende misstanden bij politiekorps Gelderland- Midden. De Rijksrecherche had op dit onderzoek aangedrongen wegens aanhoudende geruchten over malversaties.

 

Omdat het korps in financiële problemen zat, wilde het in de tweede helf van de jaren negentig alle gebouwen afstoten en vervolgens terughuren (sale and lease back). Een van de panden, het zogeheten Ohra-gebouw in Arnhem, was op dat moment pas een half jaar bij de politie in bezit. Het korps had er 17.750.000 gulden voor betaald.

 

Uiteindelijk werd het kantoorpand met ruim twee miljoen gulden verlies verkocht aan de Rozendaalse Vastgoedgroep (RVG). De RVG verkocht het gebouw nog dezelfde middag door aan een belegger en maakte drie miljoen gulden winst.

 

In politiekringen gonsde het gerucht dat de korpsleiding de RVG een dienst had willen bewijzen. Dit zou te maken hebben met het feit dat de toenmalige korpschef en zijn plaatsvervanger bekend waren met directieleden van deze vastgoedgroep; zij kwamen elkaar geregeld tegen in de businessruimte van voetbalclub Vitesse. Een van de vennoten van de RVG was bestuurslid bij Vitesse, en de korpsleiding bezocht de wedstrijden op uitnodiging van de club.

 

Behalve de RVG, had ook een andere private ontwikkelaar, PHC, een bieding gedaan op het Ohra-pand. Deze bieding bedroeg 17,5 miljoen gulden; dat was twee miljoen méér dan de RVG betaalde. Waarom PHC door de korpsleiding werd afgewezen, kan volgens de commissie-Cornielje ‘niet uit documenten worden afgeleid’. Maar het is de onderzoekers ‘niet gebleken’ dat er iets onoorbaars zou zijn gebeurd, schrijven zij in hun rapport.

 

Wegwezen

 

PHC-directeur Thom Kenter zegt nog steeds niet te begrijpen waarom de korpsleiding hem de deur wees. ‘Financieel was alles voor elkaar, het KPN Pensioenfonds was onze partner’, laat de PHCdirecteur desgevraagd weten. ‘Maar op een dag werd ik gebeld door de korpschef, en die maakte mij duidelijk: inpakken en wegwezen.’

 

Volgens Kenter had zijn bedrijf op dat moment al veel kosten gemaakt. ‘We hadden architecten ingeschakeld en adviseurs ingehuurd om die hele sale and lease back-constructie door te rekenen. Dat was een kostenpost van twee ton. Ik was er op dat moment vreselijk gefrustreerd over dat het zo afliep.’ Kenter is twee keer door onderzoekers gebeld, en de formuleringen in Cornieljes conceptrapport zijn juist, zegt hij (zie kader rechtsboven). ‘Dat is de enige waarheid. Het eindrapport klopt op dit onderdeel absoluut niet.’

 

De PHC-directeur heeft het rapport nooit gelezen. ‘Ik hoorde hier pas een jaar geleden van, toen ik werd gebeld door een onderzoeker van de Nederlandse Politiebond, die het voorlas.’ De NPB deed uit onvrede met het rapport-Cornielje een eigen onderzoek naar de misstanden bij politiekorps Gelderland- Midden. Er werd een onderzoeksteam geformeerd: het Ien Dales Team.

 

Ophouden

 

Kenter heeft niet overwogen om actie te ondernemen. ‘Op een gegeven moment moet je ophouden.Bovendien is er een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Ik wil geen kwaad bloed zetten bij die 26 politiekorpsen in Nederland. Als ondernemer moet je de zekerheid van je bedrijf niet op het spel zetten.’

 

De Rozendaalse Vastgoedgroep kocht behalve het Ohra-gebouw nog zeven andere panden van de politie Gelderland-Midden. Blijkens onderzoeksgegevens van het Ien Dales Team werden sommige panden doorverkocht aan RVG-directieleden, die samen - buiten de RVG om - ook nog één ander politiegebouw aankochten.

 

Bij het doorverkopen van de panden – in de meeste gevallen volgens het Ien Dales Team nog dezelfde middag of maximaal een half jaar later – boekte de vastgoedgroep ruim 6 miljoen gulden winst, op een oorspronkelijk aankoopbedrag van 29 miljoen gulden. De opbrengst voor de politie viel volgens het rapport-Cornielje weliswaar tegen, maar bleef ‘binnen de bandbreedte die bij aanvang was gesteld’.

 

Gemandateerd

 

De VVD’er Clemens Cornielje was namens de minister van Binnenlandse Zaken gemandateerd opdrachtgever van het onderzoek. Hij stelde een begeleidingscommissie in onder voorzitterschap van CDA’er Ad Havermans, oud-burgemeester van Den Haag en voormalig lid van de Algemene Rekenkamer. Cornielje was bij de vergaderingen van de begeleidingscommissie aanwezig, maar weigert elk commentaar: ‘Mijn opdracht is voltooid, u moet bij de minister zijn; zo luidt de afspraak.’

 

Minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken, PvdA) denkt er anders over. Als het gaat om verschillen tussen het eindrapport en de conceptversie, is volgens een woordvoerder Cornielje wel degelijk het aanspreekpunt. ‘De minister heeft daarmee geen enkele bemoeienis gehad. Zij heeft alleen de eindversie van het rapport gekregen.’

 

Discussies

 

Ad Havermans kan zich herinneren dat de sale and lease back-constructie in vergaderingen veelvuldig ter sprake kwam. ‘Dat onderwerp is in de discussies heel vaak aan de orde geweest. We hebben de feiten zo goed mogelijk onderzocht.’ Op vragen over het feit dat de lezing van PHC-directeur Kenter uit het eindrapport is verdwenen, blijft Havermans het antwoord schuldig. ‘Dat doet bij mij geen lichtje branden. Daarvoor is het te gedetailleerd en te lang geleden. Maar ik weet zeker dat we heel zorgvuldig hebben gehandeld. Het feitenonderzoek moest kloppen. Met name Cornielje en ik hebben daar erg op gelet. “Daar moet niemand aan kunnen twijfelen”, zeiden we tegen elkaar.’

 

Het Gelderse Statenlid Toine van Bergen (Groep Van Bergen/ DPS) heeft in een brief aan minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken) gevraagd om ‘aanvullend onderzoek’naar de gehanteerde constructie. Daarop is nog niet geantwoord.

 

‘Gezaghebbend en onomstreden’
Het ‘feitenonderzoek’ van de commissie- Cornielje was het vijfde in een reeks van zes onderzoeken naar vermeende misstanden bij de politie Gelderland-Midden. Het moest het ‘afrondende’ onderzoek worden. De commissie wilde dat het eindrapport ‘gezaghebbend en onomstreden’ zou worden. Cornielje onderzocht onder meer:
• Toelagen en declaratiegedrag van de leiding;
• Vermeende vriendjespolitiek;
• De achtergronden van de wijnhandel van de plaatsvervangend korpschef en zijn echtgenote (zie ‘Er is meer meer gebeurd dan foutjes corrigeren’, pagina 17);
• De sale and lease back-constructie van politiepanden.
De Nederlandse Politie Bond (NPB) was direct al ontevreden over het rapport-Cornielje en stelde een eigen onderzoeksteam in: het Ien Dales Team. Dat was het zesde onderzoek.

 

Uit het concept-rapport:
‘De toenmalige betrokkenen van korpszijde geven desgevraagd verschillende redenen waarom het Politie Huisvestings Consortium is afgewezen. (....) De directeur van het PHC geeft aan dat het korps mondeling heeft laten weten dat men betere biedingen had ontvangen van de Rozendaalse Vastgoedgroep en dat men daarom verder wilde praten met de RVG.’

 

Uit het eindrapport:
‘De toenmalige betrokkenen van korpszijde en PHC geven desgevraagd aan dat de kern van het staken van de onderhandelingen wordt gevormd door het niet accorderen van de bieding door de raad van bestuur van een van de PHC-partners.’ (Een voetnoot met verwijzing naar twee telefoongesprekken met de PHC-directeur is uit het eindrapport geschrapt, red.).