VNG: geen zorgen over bijstandskosten statushouders

Gemeenten komen straks niet 450 miljoen te kort door extra kosten aan bijstand voor statushouders. Dat zei VNG-directeur Jantine Kriens op de Buitengewone Algemene Ledenvergadering van de VNG.

Extra bijstandsgeld komt terug

De VNG gaat begin januari weer aan tafel met het kabinet om te spreken over het één-op-één verwerken van bijstandsgeld voor statushouders dat naar gemeenten toekomt in de begroting van SZW. ‘Ik heb geen aanleiding te denken dat daar ingewikkeld over zal worden gedaan’, aldus Kriens tegenover 400 leden in de Buitengewone Algemene Ledenvergadering (BALV) van de VNG. ‘Die gegevens over 450 miljoen inleveren op de bijstand stonden in de najaarsnota van het ministerie van Financiën, maar dat zijn ramingen voor 2016. Die waren al voor het bestuursakkoord gemaakt.’

Geen voorfinanciering

De afspraak “t-1” (compensatie achteraf voor verhoogde instroom in de Participatiewet) geldt niet. ‘We hoeven niet voor te financieren, dus u krijgt dat geld niet pas in 2018.’ Gemeenten krijgen in 2016 van het rijk 50 miljoen euro voor de extra bijstandskosten voor vluchtelingen. Dat is niet genoeg, beaamt Kriens. ‘Maar dit is een openeindregeling. Dat bedrag wordt in het kader van transparantie nu vrijgemaakt. We hoeven niet voor te financieren, maar dit bedrag krijgen we in 2018 dus ook niet weer terug. Dat heet de “intertemporele schuif”. Afspraken op middellange termijn gelden ook voor jeugdzorg en Wmo, aldus Kriens. ‘In Voorjaarsnota gaan we uit van reële ramingen en voor structurele verwerking in de SZW-begroting. Er zijn ook gevolgen voor de hoogte van het Gemeentefonds. Allemaal werk dat voor de Voorjaarsnota moet gebeuren.’

Geen vaste rol CdK

Een aantal leden nam de gelegenheid te baat om vragen te stellen over het vrijdag gesloten Bestuursakkoord Verhoogde Asielstroom. De rol van de Commissaris van de Koning aan de regionale regietafels bleek voor sommige leden onduidelijk. De CdK zal geen vaste rol hebben, aldus Kriens. ‘Als Rijksheer kan hij zijn bestuurlijk instrumentarium inzetten als een gemeente zich niet aan de afspraken houdt.’ Het gaat om evenwicht te krijgen tussen hen en gemeenten die beloond worden. Dat wordt later nader uitgewerkt. ‘Als sommige gemeenten zich aan hun taak onttrekken en in problemen komen, kan de provincie gebruikmaken van haar bevoegdheden en de gemeente aanspreken of in plaats van gemeenten optreden op kosten van die gemeenten’, verduidelijkt Jos Wienen, voorzitter van de asielcommissie van de VNG, later de rol van de provincie.

Kortere en snellere procedures

Voor de 500 extra noodopvangplekken per veiligheidsregio die tot het einde van het jaar moeten worden gerealiseerd wordt alleen iedere plek na 19 november meegeteld, aldus Wienen. Op de vraag of procedures om statushouders te huisvesten korter en sneller kunnen, antwoordt Wienen dat minister Blok bezig is zaken aan te passen en dat provincies daar soepel mee omgaan. ‘Maar we moeten er wel bovenop zitten, want ik hoor uit de praktijk dit het niet altijd soepel loopt. Als de provincie of de CdK ons aanspreekt met plekken te komen, spreken wij de provincie aan om ook zelf over de brug te komen.’

200 plekken

Als dorpen in een gemeente een bijdrage in de noodopvang willen leveren kan de ondergrens van 300 plekken naar beneden tot in ieder geval 200. ‘Deze grens is “flexibel”, maar het aantal moet substantieel blijven’, aldus Wienen. ‘Met 200 plekken moet er wel een link zijn naar een bestaand centrum. Een soort dependance.’

Ledenraadpleging

De VNG raadpleegt vanaf morgen haar leden over het Bestuursakkoord Verhoogde Asielstroom. Gemeenten kunnen tot en met vrijdag 18 december reageren. Niet lang daarna neemt de VNG een definitief besluit.