VNG: betere aanpak ondermijnende criminaliteit

In de aanloop naar het Algemeen Overleg van de Tweede Kamer met minister Grapperhaus over ondermijnende criminaliteit heeft de VNG een wensenlijstje opgesteld waarin zij het kabinet vraagt om meer inzet. Volgens de VNG is de minister te terughoudend met nieuwe wetgeving.

Structureel Ondermijningsfonds
Het kabinet moet meer ambitie tonen in de aanpak van ondermijnende criminaliteit, aldus de VNG. De vereniging wil dat het kabinet meer inzet toont in het sluiten van panden en vrijplaatsen, het uitbreiden van Bibob-mogelijkheden, een afpakfonds en een betere informatiepositie van gemeenten. Verder moet er naast de incidentele voeding van het Ondermijningsfonds door het kabinet met 100 miljoen euro een structureel fonds komen, onder meer gevoed met afgepakt crimineel vermogen. ‘Het bedrag van 100 miljoen (plus 10 miljoen structureel) staat in geen verhouding tot de 30 á 40 miljard die jaarlijks rondgaan in het criminele circuit.’

Brunssum en Van Rey

Strafrecht alleen volstaat niet in de aanpak van ondermijning, schrijft de VNG. De rol van de bestuurlijke aanpak wordt steeds groter. Burgemeesters deden al concrete voorstellen hierover en gaan daar graag over met minister Grapperhaus in gesprek. Daarnaast zou de burgemeester extra wettelijke bevoegdheden en instrumentarium moeten krijgen om zijn verantwoordelijkheid voor de bestuurlijke integriteit van de gemeente te kunnen waarmaken. ‘De bestuurlijke crisis in de gemeente Brunssum, maar ook de casus Jos van Rey in Roermond leren dat een burgemeester soms machteloos staat’, schrijft de VNG.

Wijziging Gemeentewet

Om ondermijning tijdig te kunnen signaleren is volgens de VNG ook een wijziging van de Gemeentewet nodig, zodat gemeenten informatie vanuit verschillende diensten bij elkaar mogen leggen. Lokale overheden en regio’s moeten meer mogelijkheden krijgen om actieplannen te maken en voor uitvoering daarvan middelen kunnen halen uit het Ondermijningsfonds. Uitbreiding van capaciteit van politie en OM kan deels worden benut voor een stevigere aanpak van ondermijning.

Actieagenda

Die minister stuurde afgelopen vrijdag zijn actieagenda aanpak ondermijning naar de Kamer. Versterking van de aanpak van ondermijnende criminaliteit is voor het kabinet een belangrijke missie, maar vergt nog aanzienlijke inspanning. De basis voor versterking is de Toekomstagenda Ondermijning van de samenwerkende overheidspartijen. Hoofdpunten daaruit zijn: vergroten van de slagkracht van de integrale aanpak en de voedingsbodem wegnemen. De minister van BZK informeert de Kamer nog over het Netwerk Weerbaar Bestuur en het ondersteuningsaanbod voor het lokaal bestuur in de aanpak van de multiproblematiek in vakantieparken.

Verbinding lokale en nationale aanpak

Het uitwerken van de maatregelen gebeurt in samenspraak met OM, politie, (regio) burgemeesters, Belastingdienst en het Landelijk Informatie en Expertise Centrum (LIEC). Het gaat om het zo effectief mogelijk inzetten van overheidsmiddelen, het wegnemen van juridische knelpunten en om meer financiën. Om de lokale/regionale en (inter)nationale aanpak te verbinden is deze maand het Landelijk Strategisch Overleg Aanpak Ondermijning opgericht.

Verdiepende sessies
Grapperhaus noemt de Proeve van wetgeving van de (regio)burgemeesters een belangrijke bouwsteen voor de Ondermijningswet. De minister geeft hoge prioriteit aan het adresseren van knelpunten bij het delen van informatie tussen en binnen overheidsorganisaties, in het bijzonder binnen gemeenten. Hij kondigt verdiepende sessies met gemeenten aan over hun rol bij het tegengaan van ondermijning. Het uitgangspunt daarbij is geen overlap in bevoegdheden en verantwoordelijkheden te creëren. Daarna wordt bepaald welke wetten moeten worden aangepast of gecreëerd om knelpunten voor gemeenten weg te nemen.

Meer onderzoeksmogelijkheden
Wijziging van de Wet Bibob moet bestuursorganen meer armslag geven: meer eigen onderzoeksmogelijkheden en uitbreiding van het toepassingsbereik van de wet (alle aanbestedingen vallen onder de Wet Bibob). Ook moet de VOG voor bepaalde functies in het veiligheidsdomein waarin een hoge mate van integriteit vereist is straks ook op basis van politiegegevens kunnen worden geweigerd. Onder dit punt mist de VNG in de brief van Grapperhaus verplichte screening van wethouders. De VNG mist wel meer. Lees hier de puntsgewijze reactie op de Kamerbrief.