Verschillen in rolopvatting griffiers bij verkiezingen

Griffiers zien zich vaak als spin in het web bij activiteiten rond de raadsverkiezingen, maar hun rol varieert sterk per gemeente. Dat blijkt uit een enquête onder 119 griffiers. Wel worden ze meer 'procesregisseurs'.

Opvatting en mogelijkheden
Voor en na de gemeenteraadsverkiezingen heeft de griffie, die primair de gemeenteraad ten dienste staat, een rol - maar welke precies? De rol die griffiers voor zichzelf weggelegd zien (of krijgen) is niet overal dezelfde en ook aan verandering onderhevig, blijkt uit een enquête van Petra Habets Advies & Ontwikkeling, samen met de Vereniging van Griffiers. Een lichte daling van de griffie-formatie ten opzichte van vier jaar geleden (toen het onderzoek ook is uitgevoerd) kan daarin een rol spelen.

Inwoners stimuleren
Eén op de drie respondenten stimuleert dat inwoners zich kandidaat stellen voor de raad, maar 55 procent ziet dat niet als zijn taak of heeft de ruimte er niet voor. Dat was vier jaar geleden ook zo, maar de griffiers van grotere gemeenten (boven de 60.000) manifesteren zich op dit gebied wel veel vaker (32 procent nu, tegenover 11 procent vier jaar geleden). Tijdgebrek lijkt hier een beperkende factor.

Opkomst bevorderen
Het percentage van de griffies dat helpt bij opkomstbevordering is licht gestegen (70 procent ten opzichte van 64 procent). Dat gebeurt wel vaker in huis-aan-huisbladen en met verkiezingsdebatten; minder met stemhulpen en verkiezingsmarkten. De kosten zullen daarbij een rol spelen. Voorzitter Arjan Oudbier van de Vereniging van Griffiers vindt het ook opvallend en herkenbaar dat de enquête bevestigt dat er meer instrumenten worden ingezet voor opkomstbevordering. "Er kan digitaal ook meer en bijna elke gemeente organiseert wel een verkiezingsdebat."

Rol burgemeester
De griffiers zien de rol van de burgemeester in de formatie wel veranderen en ook Oudbier ziet dat gebeuren. "De burgermeestersrol was daarin eigenlijk in veel gemeenten heel beperkt en ouderwets. Hij krijgt nu meer een adviserende rol bij de formatie." Alle respondenten verwachten dat de burgemeeste op enigerlei wijze geïnformeerd wordt over de formatie en een groter percentage ziet de burgemeester een advies- of klankbordrol spelen.

Overdracht
Ook herkenbaar vindt Oudbier het dat veel meer griffiers dan voorheen verwachten dat er een overdrachtsdocument wordt opgesteld voor de raad en de onderhandelaars. "In Apeldoorn is dat ook het geval. Dat is van belang bij de informatie." Slechts 15 procent van de respondenten heeft niet die verwachting.

Regie van het proces
Over de hele linie ziet Oudbier de rol van de griffie in verkiezingen langzaam opschuiven en belangrijker worden. "Die rol is nu meer van nature bij de griffie terechtgekomen in de vorm van het procesregisseurschap. Maar dat is natuurlijk wat anders dan de inhoud. De gemeentesecretaris blijft de informatieverstrekker." Dat er landelijk kennelijk toch duidelijk verschillen zijn in de invulling van de rol van griffies bij verkiezingen, ziet hij als een kwestie van cultuur. "Het is heel erg afhankelijk van de cultuur van de raad. Heb je een ambitieuze raad, dan zal de griffie een sterkere rol spelen."

Extra middelen
Het valt de onderzoekster op dat er vaker dan vier jaar geleden extra middelen ter beschikking zijn gesteld door de raad om de opkomst te bevorderen. Dat suggereert dat de reguliere budgetten sterk zijn ingeperkt. Oudbier: "Dat geldt overal wel. Er zijn efficiencyslagen gemaakt. Griffies zitten vaak wel op de rand van wat ze kunnen doen. Maar bijvoorbeeld het papierloos werken heeft in Apeldoorn in ieder geval wel voor wat ruimte gezorgd."

Lees de resultaten van de enquete hier.