Raadsleden worstelen met nieuwe rol

In de participatiesamenleving zijn burgers aan zet. Van hen wordt niet alleen meer zelfredzaamheid verwacht, maar ook meer initiatief en actie. Da’s wel even slikken. Want als burgers meer zeggenschap krijgen, wat blijft er dan voor raadsleden over? De zoektocht naar een nieuwe rol is overal in gemeenteraadsland gaande.

Een van de gemeenteraden die zich het hoofd breekt over hoe de lokale politiek de omslag naar de participatiesamenleving kan en moet maken, is Veenendaal. Het is een worsteling voor de 33 raadsleden, zo blijkt uit interviews met vier van de elf fractievoorzitters en een van de raadsadviseurs.

Geen Ei van Columbus

Ideeën zijn er zeker, al is het ene raadslid stelliger en meer uitgesproken over wat er moet gebeuren om de burger meer ruimte te geven dan de ander. En de een is optimistischer over de slagingskans dan de ander. ‘Iedereen is zoekende. Nog niemand heeft het Ei van Columbus gevonden’, stelt Kees Oskam, fractievoorzitter van GroenLinks in Veenendaal (ruim 63.000 inwoners).

De boer op

Over een aantal zaken zijn de vier geïnterviewde fractievoorzitters van de ChristenUnie, D66, GroenLinks en ProVeenendaal het eens: de raad moet zich minder met details bemoeien, meer op hoofdlijnen gaan sturen en meer ruimte geven aan burgers. En dat moet samengaan met meer zeggenschap. Raadsleden zullen ook veel meer dan nu de boer op moeten om aan informatie te komen hoe het beleid uitpakt. Wachten op informatie vanuit het college, kan echt niet meer.

Raad slaapt

Nut en noodzaak tot rolverandering worden breed erkend. Over de bereidheid en het vermogen van raadsleden tot verandering is vooral Adri Janssen, fractievoorzitter van ProVeenendaal uiterst kritisch. ‘Deze raad slaapt door. Als raad moeten we niet in het gemeentehuis blijven zitten, maar overgaan tot meer interactie met de burger. We moeten echt anders gaan werken en toe naar een luisterende en invoelende attitude.’

Participatieve democratie

De zoektocht van de Veenendaalse raad staat niet op zichzelf, weet Annemiek Lucas van Platform31 en projectcoördinator van de Gemeenteraad van de Toekomst. Deze ‘raad’− een initiatief van de Vereniging van Griffiers die bestaat uit een mix van burgers, raadsleden, wethouders, burgemeesters, adviseurs en griffiers − heeft zich de afgelopen maanden gebogen over de vraag hoe gemeenteraden met de nieuwe verhoudingen in de maatschappij moeten omgaan. Oftewel: wat betekent het voor de rol van de raad als je toe wilt naar een participatieve democratie. ‘Duidelijk is geworden dat de raad toe moet naar een meer faciliterende rol en dat er meer op proces dan op inhoud moet worden gestuurd. De inhoud moet in participatie tot stand komen.’

Lees het hele artikel deze week in Binnenlands Bestuur nr. 1 (17/1)