Raad Westland heeft geen poot om op te staan

Minister Slob van onderwijs staat volledig in zijn recht om in te grijpen in Westland. De gemeenteraad weigert de komst van een islamitische basisschool, maar mag dat niet helemaal niet weigeren. Als een gemeente een wettelijke taak weigert uit te voeren, mag de rijksoverheid ingrijpen.

Spartelen

Dat stelt emeritus-hoogleraar onderwijsrecht Paul Zoontjens (Universiteit Tilburg). ‘De gemeenteraad van Westland kan spartelen wat hij wil, maar heeft er geen bal over te zeggen.’ De Westlandse raad doet het volgens Zoontjens voorkomen of hij de vrijheid heeft om de komst van een school tegen te houden, ‘maar die vrijheid heeft hij niet’.

Onderwijswet

Als aan de wettelijke voorwaarden wordt voldaan om een school te stichten, moet de gemeente volgens de Onderwijswet de komst van een school toestaan. Die wettelijke voorwaarden gaan onder meer over het minimumaantal leerlingen. Ook moet de school een erkende richting hebben. De islamitische basisschool voldoet aan deze eisen. Nu de gemeenteraad die Onderwijswet aan zijn laars lapt, geeft de Gemeentewet de minister de bevoegdheid in te grijpen. Het gaat dan om een indeplaatsstelling. ‘Het rijk handelt als waren het de gemeenteraad’, verduidelijkt Zoontjens. Daar hoeven geen ingewikkelde procedures voor worden gevolgd. ‘De minister kan à la minute ingrijpen.’

Indeplaatsstelling

Vernietigen van een eventueel raadsbesluit is in deze niet de goede weg stelt Zoontjens. ‘Als een lagere overheid weigert een wettelijke taak tot stand te brengen, zoals hier het geval is, moet het instrument indeplaatsstelling worden ingezet.’ Het is volgens Zoontjens een ‘unieke situatie’. Dat stelt ook Miek Laemers, emerita-hoogleraar onderwijsrecht (Vrije Universiteit). ‘Dit is voor mij redelijk onbekend. Voor zover mij bekend is dit nog nooit gebeurd op het terrein van onderwijs.’ Net als haar collega stelt Laemers dat de minister in zijn recht staat. ‘Minister Slob kan op grond van artikel 124.b van de Gemeentewet de gemeenteraad overrulen.’    

Afdwingen

De raad weigert vooralsnog de komst van een islamitische school op de raadsagenda van dinsdagavond te laten zetten. Als de Westlandse raad niet alsnog instemt met de komst van de school, en dat zou dinsdagavond moeten gebeuren tijdens de laatste raadsvergadering voor het zomerreces, zal minister Slob morgen de komst van een dergelijke school afdwingen, heeft een woordvoerder van de minister aan het ANP gemeld. De Raad van State bepaalde eerder dat het schoolbestuur Yunus Emre een school mag stichten in Westland.