Raad eerst in het schoolbankje

De (nieuwe) raadsleden worden met speciale inwerkprogramma’s klaargestoomd voor de komende vier jaar. Er is dit jaar nadrukkelijk aandacht voor integriteit, de Omgevingswet en regionalisering, zo blijkt uit een rondgang langs griffiers.

Vliegende start

In de meeste gemeenten wordt er voor gezorgd dat raadsleden een vliegende start kunnen maken. De werkwijze van de raad, kennismaken met de griffie en het ambtelijk apparaat en een introductie in de gemeentelijke financiën staan dan veelal meteen op het menu. Later in het jaar vindt in diverse gemeenten de verdieping op inhoudelijke dossiers plaats, of wordt een (veelal facultatief) aanbod gedaan in vaardigheidstrainingen als debatteren en time-management.

Intensiever

‘Ik heb de indruk dat het intensiever is geworden. De behoefte bij raadsleden is groter’, zegt de Apeldoornse griffier Arjan Oudbier. ‘Er zijn meer bevoegdheden bij raadsleden komen te liggen dan een aantal jaar geleden. Deze periode gaat de Omgevingswet spelen, maar ook regionalisering maakt het werk ingewikkelder. Daardoor kun je wel zeggen dat het introductieprogramma steviger is geworden.’

Verdieping

Almere en Lochem hebben er met hun inwerkprogramma’s bewust voor gekozen dat raadsleden een vliegende start kunnen maken, maar ook dat ze niet meteen worden overvoerd met informatie. In Almere worden gedurende het politieke jaar informatiebijeenkomsten over specifieke thema’s belegd, een paar weken voordat het onderwerp op de politieke agenda staat. ‘Eerder deden we dat niet en dan worden de informatiebijeenkomsten ervaren als iets dat er bij komt. We proberen de informatie echt in de vergaderstructuur te brengen’, verduidelijkt de Almeerse griffier Jan Dirk Pruim.

Regionalisering

Zeist heeft er, samen met dertien andere Utrechtse gemeenten, al een inwerkprogramma op zitten. In januari en februari volgden 200 (kandidaat)raadsleden een of meerdere bijeenkomsten waarin onder meer de werking van de gemeente en de gemeentelijke politiek aan bod kwamen. Een van de pluspunten van de samenwerking tussen de veertien gemeenten is dat (kandidaat)raadsleden uit verschillende gemeente elkaar ontmoeten, stelt Johan Janssen, griffier in Zeist. ‘Gezien de regionalisering is dat niet onbelangrijk. Als raadslid krijg je zo een veel breder beeld. Dat is echt een meerwaarde.’ Alle Utrechtse gemeenten hebben daarnaast ook hun eigen inwerkprogramma.

Veranderingen

Een aantal griffiers ziet wel veranderingen ten opzichte van 2014. Integriteit en regionalisering zijn thema’s die nadrukkelijker dan vier jaar geleden terugkomen in de inwerkprogramma’s dan voorheen, blijkt uit gesprekken met griffiers vanuit onder meer Apeldoorn, Almere, Doesburg, Zeist en Lochem. Andere griffiers, zoals die van Utrecht en Sluis, stellen dat integriteit ook vier jaar geleden een plekje in het inwerkprogramma had.

Houding en gedrag

Janssen (Zeist) herkent het beeld van zijn Apeldoornse collega Oudbier dat het inwerkprogramma intensiever is geworden. Oudbier ziet dat het inwerkprogramma vroeger meer technisch was. ‘Het ging over wet- en regelgeving, over debatteren en over de instrumenten die je als raad hebt. Die aandacht is er nu ook, maar het is nu meer divers.’ De andere houding en gedrag van raadsleden ten opzichte van de samenleving noemt Janssen als verandering ten opzichte van 2014. ‘Nu wordt beleid veel meer in samenspraak met de samenleving gemaakt. Hoe gaan we als raad onze rol vervullen en hoe geven we de participatie met de samenleving vorm. Dat staat nu echt heel centraal’, aldus Janssen. Pruim: ‘Ik zie het grootste verschil niet zo zeer in de thema’s, uitgezonderd integriteit, maar in de werkmethode.’

Onderzoek

Bij een onderzoek van Citisens waaraan 171 griffiers hebben meegewerkt, gehouden in oktober 2017, werden training over rollen en instrumenten het vaakst genoemd als onderdeel van het inwerkprogramma.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 6 van deze week (inlog)