Provincie moet doorpakken bij herindeling
Provincies opereren onnodig angstig bij gemeentelijke herindelingen. Ze moeten minder afwachtend zijn en als het nodig is hun visie durven uitspreken en opleggen. Die conclusie valt te trekken uit de studie ‘De provincie als matchmaker’ met betrekking tot de recente fusie van Groesbeek, Ubbergen en Millingen aan de Rijn tot een gemeente Berg en Dal.
Provincies opereren onnodig angstig bij gemeentelijke herindelingen. Ze moeten minder afwachtend zijn en als het nodig is hun visie durven uitspreken en opleggen.
Die conclusie valt te trekken uit de studie ‘De provincie als matchmaker’ van Marije Ploeg met betrekking tot de recente fusie van Groesbeek, Ubbergen en Millingen aan de Rijn tot een gemeente Berg en Dal. Ploeg, student bestuurskunde aan de Universiteit van Utrecht, constateert in haar scriptie dat de provincie Gelderland in het herindelingsproces van de nieuwe gemeente een grote rol heeft gespeeld. Die rol was volgens haar voornamelijk gericht op ‘het veranderspoor’; de informele kant van de gemeentelijke fusie. De provincie werd geacht de discussie over herindeling op gang te brengen en verschillende gemeenten met elkaar om tafel te zetten. Daarbij opereerde Gelderland als het ware als ‘matchmaker’ onder meer om door middel van een bestuurlijke rondgang te achterhalen wat de meest gunstige en vruchtbare optie voor herindeling zou zijn.
Bewustwording
Door bestuurskrachtmetingen, maar ook door informele bezoeken van onder andere de commissaris van de koning en de gedeputeerde, zijn de gemeenten meer bewust geworden van de eigen bestuurskracht en hun toekomst als gemeente. Ploeg concludeert echter ook dat er een duidelijke visie van de provincie werd gemist. ‘Als matchmaker is het van belang om zelf voor ogen te krijgen wat de beste samenstelling is. De provincie zou minder afwachtend moeten zijn en meer mogen doorpakken’, aldus Ploeg. ‘In de faciliterende rol opereert de provincie prima, maar zou niet angstig moeten zijn om meer dan dit te doen.’ Vooral binnen de provincie heerst er volgens haar een zekere angst om het eigen ideaal beeld uit te spreken en duidelijkheid te verschaffen.
Bestuurskracht
De bij de fusie betrokken gemeentebestuurders geven achteraf aan dat de provincie soms meer zou mogen opleggen of dwingen. In het geval van Berg en Dal had de provincie meer druk op de buurgemeente Heumen en wellicht ook het Limburgse Mook en Middelaar moeten uitoefenen. ‘Door het herindelen van drie gemeenten binnen een regio verandert het krachtenveld binnen de regio. Dit heeft gevolgen voor de bestuurskracht en toekomst van andere gemeenten. Een gemeente als Heumen gaat het in de nabije toekomst waarschijnlijk moeilijk krijgen haar bestuurskracht op peil te houden. Het was dan ook beter geweest als deze gemeente ook bij deze herindeling was meegegaan, de provincie had dit desnoods moeten opleggen’, aldus Ploeg.
Duidelijke communicatie
De conclusie luidt volgens haar dat herindeling maatwerk is, waarbij per situatie moet worden gekeken of er een faciliterende, aanmoedigende, overredende of dwingende rol voor de provincie weggelegd is. Ploeg: ‘Daarbij moet de provincie in ieder geval zelf duidelijk een visie voor ogen hebben en deze duidelijk communiceren en daar waar nodig ook durven opleggen. Een succesvolle matchmaker pakt door wanneer er kansen zijn.’
Reacties: 9
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
@Hubert, waarom provincies opschalen als je ze ook kunt opdoeken. Toen Thorbecke zijn huis bedacht was die tussenlaag logisch, al was het maar dat je dan minder postduiven hoefde te sturen vanuit Den Haag. Nu, in 2015, is het alleen een obstakel. Opdoeken zou een grote stap vooruit zijn. Nu gemeenten zelfs geacht worden complexe en belangrijke taken op het sociale vlak uit te kunnen voeren, staat er eigenlijk niets meer in de weg.
Geachte Hubert (bestuurder, wellicht academicus): En Flevoland dan? Bouwen we dat om tot de Vrije Republiek Urk?
Is de studie/rapportage/thesis ergens te downloaden?
Dank alvast!