Prijs regionaal ov daalt bij meer marktwerking

De prijs die reizigers en vervoersautoriteiten voor openbaar vervoer betalen daalt wanneer er meer verantwoordelijkheid voor het regionaal vervoer bij vervoersbedrijven komt te liggen. Dat blijkt uit onderzoek van TU Delft en CAOP. Ook een openbare aanbestedingsprocedure vergroot de doelmatigheid van openbaar vervoer.

Prijs openbaar vervoer
Het onderzoek wijst uit dat wanneer de verantwoordelijkheid van bijvoorbeeld een lijnennet bij de vervoerder ligt, er meer doelmatigheid is en de prijs voor overheden en reizigers betalen voor openbaar vervoer dus lager wordt. Een openbare aanbesteding draagt ook bij aan meer doelmatigheid, zo blijkt uit het rapport ‘Doelmatig aanbesteden. Een empirisch onderzoek naar de relatie tussen aanbestedingskenmerken en de kostendoelmatigheid van concessies in het regionaal openbaar vervoer.’, dat werd uitgevoerd door het Centrum voor Innovaties en Publieke Sector Efficiëntie Studies (TU Delft/CAOP) en de Leerstoel ‘Productiviteit in de Publieke Sector’ (Erasmus Universiteit/CAOP).

Openbare aanbestedingen in opkomst 

Onderzoeker Thomas Niaounakis legt uit dat openbaar vervoer sinds 2001 steeds vaker via een openbare aanbesteding tot stand kwam. Sindsdien zijn er meer dan honderd ‘concessies’(pakketten van vervoerslijnen en-diensten) aanbesteed. Onderzocht zijn concessies die variëren tussen bedragen van 5 tot 120 miljoen euro en van zestigduizend tot een miljoen dienstuurregelingen. Voor het onderzoek is zo’n 25 procent van alle concessies bekeken. 'Wat ons opviel is dat er een ernstig tekort is aan informatie over aanbestedingen van regionaal openbaar vervoer. Door het uitblijven van informatie over uitgaven van vervoersautoriteiten en reizigers aan regionaal ov, valt er niet optimaal te evalueren.' De onderzoekers pleiten dan ook voor een centraal gegevensbestand met daarin financiële en operationele kengetallen over het regionaal openbaar vervoer.

Gebrek aan marktwerking

Volgens Niaounakis blijkt uit het onderzoek dat contracten waarbij vervoersbedrijven verantwoordelijk zijn voor de reizigersopbrengsten en de ontwikkeling van het lijnennet optimaal zijn. 'Vervoersbedrijven staan het dichtst bij de reiziger en kunnen zo beter inspelen op zijn behoeften. De doelmatigheid ligt daardoor tot 15 procent hoger.' Ook wordt duidelijk dat de doelmatigheid  de afgelopen jaren tot 10 procent lager ligt in de onderzochte concessies die niet openbaar zijn aanbesteed. 'Dat komt mogelijk door een gebrek aan marktwerking.'

Optimale concessieduur 

Inmiddels wordt vrijwel al het busvervoer openbaar aanbesteed. Uit het onderzoek blijkt daarnaast dat grote concessiegebieden niet meer of minder doelmatig zijn dan kleine concessiegebieden. Verder is de optimale concessieduur heel kort (3 jaar) of juist lang (10 jaar).

Het volledige rapport is hier te vinden.