Politiek verandert door doedemocratie

Door de opkomst van de doedemocratie verandert gemeentepolitiek van karakter. Dat is de conclusie in het onderzoek Montessori-democratie dat in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken is verricht door Evelien Tonkens, Margo Trappenburg, Menno Hurenkamp en Jante Schmidt.

De onderzoekers zien veel optimisme bij lokale gemeenschappen. Allereerst over wat mensen bereiken die zelf de handen uit de mouwen steken in plaats van ‘alles aan de overheid overlaten’. De overheid en de politiek moeten ‘loslaten’, is het credo. Met de opkomst van de doe-democratie neemt het belang van de representatieve democratie volgens de onderzoekers niet af, maar verandert deze van karakter. Er is sprake van depolitisering van de gemeentepolitiek. Dit biedt kansen, maar bedreigt ook het politieke karakter van de democratie. ‘We pleiten er daarom voor dat met de doe-democratie ook de representatieve democratie versterkt wordt’, stellen de onderzoekers.

Aandachtspunt is de noodzaak te investeren in formele spelregels die zorgen voor een beter evenwicht in de democratie. ‘Juist wanneer we de doe-democratie een warm hart toedragen en ruimte willen bieden, is het van belang om naast "loslaten" ook te sturen op versterking en vernieuwing van representatieve vormen van democratie. Versterking, door explicieter debat in de raad over wat basisvoorzieningen zijn. En vernieuwing, door nieuwe vormen van representatie te versterken’, schrijven ze.