Overheid mag meer eisen stellen aan onderzoek

De overheid mag meer eisen stellen aan onderzoek dat zich richt op het oplossen van maatschappelijke problemen. Wetenschappers zijn nu te veel bezig met algemene kennisontwikkeling in plaats van het oplossen van concrete vraagstukken stelt en Centraal Planbureau (CPB).

Doelmatiger
De overheid besteedt jaarlijks ruim 7,5 miljard euro aan wetenschappelijk onderzoek en innovatie. Ruim 85 procent van dit geld wordt ingezet voor research waarbij onderzoekers relatief veel vrijheid krijgen. Maar wanneer er concrete maatschappelijke doelen bereikt moeten worden, zoals CO2-redactie of de versterking van dijken, zou de overheid doelmatiger te werk moeten gaan. Er kunnen dan duidelijke voorwaarden gesteld worden bij het afsluiten van de contracten en afspraken worden gemaakt over monitoring van de voortgang en het inzetten van prestatiebeloning.

Vrijheid
Dit stelt het CPB in het rapport Integraal onderzoeksbeleid, doelen en instrumenten. Het meeste onderzoek dat op kosten van de overheid wordt uitgevoerd, is gericht op algemene kennisontwikkeling. Dit brengt met zich mee dat de onderzoekers een grote mate van vrijheid hebben. Dat is ook nodig, stelt het Planbureau, want zonder die vrijheid is de kans op toevallige ontdekkingen kleiner en dergelijke onderzoeken zijn gericht op innovatie.

Missiegedreven
Daarnaast zou er volgens het CPB ook ‘missiegedreven’ onderzoek moeten zijn: toegepast onderzoek naar effectieve oplossingen. Aan dergelijk onderzoek zou de overheid wel degelijk voorwaarden kunnen verbinden om duidelijke doelen te bereiken. Het Planbureau tekent er echter wel bij aan dat bij het bij missiegedreven onderzoek kan voorkomen dat de uitkomsten van het onderzoek in strijd zijn met politieke kortetermijndoelstellingen. Dan is een grote mate van vrijheid voor de onderzoeker weer wel nodig om de betrouwbaarheid van de onderzoeksresultaten te behouden.