Oud-gemeentesecretaris kapittelt Tilburg

Het Tilburgse college schuift de verantwoordelijkheid voor het dodelijke ongeluk in Zwembad Reeshof ten onrechte af op ambtenaren. Na het vernietigende oordeel van de rechtbank had het college volgens oud-gemeentesecretaris van de stad Fred Meeder beschaamd moeten opstappen.

Talloze waarschuwingen
De verroeste moeren en bouten begeven het na talloze waarschuwingen uiteindelijk op 1 november 2011. Twee luidsprekers vallen uit het plafond van het peuterbad. Een moeder raakt zwaargewond; haar vijf maanden oude dochtertje overlijdt. PriceWaterhouseCoopers maakt een rapport waarin staat dat gemeentemedewerkers hun verantwoordelijkheid niet hadden genomen, dat er een cultuur bestond waarin dit ook niet werd bevorderd en dat er geen sluitende afspraken waren over het onderhoud. De gemeenteraad vergadert in april 2012 over het rapport waarbij wethouder Möller (VVD, vastgoed) zegt: ‘Ik treed niet af. Ik heb mezelf de vraag gesteld of ik het had kunnen weten en of ik het had moeten weten. Op beide vragen is het antwoord: nee.’ Ook burgemeester Noordanus (PvdA) vindt opstappen niet nodig. Het zou een ‘te enge uitleg’ zijn van het begrip bestuurlijke verantwoordelijkheid.

Slordig en traag

Oud-gemeentesecretaris van Tilburg Fred Meeder (78) weet niet wat hij meemaakt. Hij stond in de jaren tachtig aan de wieg van het bejubelde Tilburgse bedrijfsmatige model, met zijn systeem van bestuursopdrachten, regelmatige terugkoppeling, bijsturing en verantwoording. Hij klimt in de pen en schrijft in april 2012 een brief. Hij krijgt geen antwoord. Fred Meeder: ‘Het gemeentebestuur was er als de kippen bij om de betrokken ambtenaren een draai om hun oren te geven. Een manager werd voorwaardelijk ontslagen, twee andere ontdane ambtenaren waren ziek thuis dus die zouden later wat te horen krijgen en met elf andere ambtenaren zou over hun functioneren worden gepraat. Diensten waren volgens de burgemeester slordig en traag. Maar wie is daarvoor verantwoordelijk? Wel ambtenaren straffen en zelf de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het toezichtsfalen ontlopen?’ Een falend toezicht dat volgens Meeder ‘gevaarlijk dicht’ in de buurt van dood door schuld kwam.

Grovelijk nalatig

De rechtbank West-Brabant-Zeeland veroordeelde onlangs Tilburg voor ‘dood door schuld doordat zij grovelijk onachtzaam en nalatig heeft gehandeld in de aanloop naar een dodelijk ongeval in zwembad Reeshof.’ De rechtbank verhoogde de boete van de eis van 60 duizend naar 76 duizend euro. ‘Dat is uniek en geeft de ernst weer van het gemeentelijke falen’, zegt Meeder.

Hij schrijft een tweede brief aan college en gemeenteraad van Tilburg. Wordt het na dit harde vonnis niet tijd om moreel leiderschap te tonen, vraagt hij zich af. De rechtbank rekent de nalatigheid van de betrokken gemeentemedewerkers toe aan de gemeente. De wethouder is verantwoordelijk maar blijft zitten en de raad kijkt toe. ‘We aanvaarden de verantwoordelijkheid’, citeert Meeder burgemeester Noordanus. Maar over welke verantwoordelijkheid heeft hij het?, vraagt hij zich af.

Beschaafd en betrouwbaar

Noordanus meldt ten tijde van de rechtszitting ook dat naar aanleiding van het zwembaddrama voor 4,6 miljoen euro verbeteringen zijn aangebracht aan gemeentegebouwen om ongelukken te voorkomen. Meeder: ‘Hoe onnozel kun je zijn om te denken dat je met dat geld het probleem oplost? Geld was niet het probleem, de reparatie aan het plafond van het zwembad zou 1.300 euro hebben gekost, maar het gebrek aan alertheid en betrokkenheid was het probleem. Zegt een alerte en betrokken wethouder met vastgoed in zijn portefeuille dat hij het niet had kunnen en moeten weten? Een half jaar voor het ongeluk ontving de gemeente een waarschuwing met een foto van de ophanging. Er gebeurde niets. Niemand heeft mij aannemelijk kunnen maken dat het stadsbestuur met dezelfde mensen nu wél betrokken en alert is.’

Als het gemeentebestuur van Tilburg beschaafd en betrouwbaar was geweest, dan zou het ongeluk in de Reeshof volgens hem niet zijn gebeurd.

Reactie Tilburg

Volgens de gemeente Tilburg is de weergave van Meeder van de feiten hoe het gemeentebestuur is omgegaan met het dramatische ongeluk selectief. ‘Het college is zich vanaf het begin zeer bewust geweest dat het zich voor de gemaakte fouten moet verantwoorden.’ Daarnaast is volgens het college in politiek-bestuurlijke zin publiek verantwoording afgelegd aan de gemeenteraad in het raadsdebat op 12 april 2012, en daarmee ook aan de samenleving. ‘We hebben geleerd van het ongeluk en hebben binnen de organisatie alles op alles gezet om de veiligheid in het zwembad en andere gemeentelijke gebouwen nog verder te borgen. Het gemeentebestuur heeft zijn verantwoordelijkheid wel degelijk genomen en is daar niet voor weggelopen. Het gemeentebestuur hoopt dat met de rechterlijke uitspraak van 5 juli alle betrokkenen deze verdrietige zaak kunnen afsluiten.’

Lees het volledige interview met Fred Meeder in Binnenlands Bestuur nr. 16 van deze week (inlog)