‘Onafhankelijke denkers’ controleren ABP

Niet-vakbondsleden gaan vanaf 1 juli meepraten over het beleid van ABP. Het ambtenarenpensioenfonds zal de invloed van deze ‘onafhankelijke denkers’ snel merken. Binnenlands Bestuur sprak er vier.

ABP organiseerde dit voorjaar verkiezingen voor de vertegenwoordiging van de werknemers en de gepensioneerden in het verantwoordingsorgaan. Dat controleert het ABP-bestuur en heeft vergaande adviesbevoegdheden over bijvoorbeeld de hoogte van de pensioenpremie, wel of niet indexeren en het beleggingsbeleid. Zowel de werknemers als de gepensioneerden maakten gebruik van de nieuwe mogelijkheid om onafhankelijke kandidaten naar voren te schuiven. Het Onafhankelijk Samenwerkingsverband Gepensioneerden Overheid en Onderwijs slaagde erin twee van de dertien gepensioneerdenzetels te behalen. De onafhankelijke werknemers hadden meer succes; hun Lijst voor Onafhankelijk Pensioentoezicht sleepte vijf van de negentien werknemerszetels in de wacht.

‘Als lijst hebben we een aantal gezamenlijke kernwaarden. We zijn voor onafhankelijk toezicht, we willen transparantie en meer inzicht in de beslissingen, we willen dat er behoedzaam geïndexeerd wordt, dat er een evenwichtige afweging wordt gemaakt tussen de belangen van generaties en dat ABP maatschappelijk verantwoord belegt. Verder kan iedereen zijn eigen specialisme volgen en eigen accenten leggen’, zegt Jochem Sprenger, beleidsmedewerker bij de Europa-directie van het ministerie van Economische Zaken.

Jojo-beleid
Myrthe de Jong, beleidsmedewerker zorgverzekeringen bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), vindt bijvoorbeeld dat het ABP te snel indexeert. ‘Dat kun je alleen doen als er voldoende geld in kas zit. In 2010 was de dekkingsgraad net voldoende om niet te hoeven korten. Toch werd er toen gedeeltelijk geïndexeerd. Daarmee vergroot je de kans dat er in de toekomst moet worden gekort. In 2013 bleek een korting inderdaad nodig.  Het is verstandig om voorzichtiger te zijn met indexeren. Daarmee voorkom je jojo-beleid.’

Transparant
Nog zo’n punt waarover de onafhankelijken duidelijkheid willen, zijn de kosten van bijvoorbeeld uitvoering en vermogensbeheer. ‘Er zijn al stappen gezet om dat transparant te rapporteren, maar wat mij betreft onvoldoende. ABP maakt per jaar 2 miljard euro vermogensbeheerkosten. Dat is nogal wat. Wat zit daarachter?’, zegt Sprenger. ‘Misschien zijn die kosten nodig. Maar op dit moment is ons niet duidelijk wat er zou gebeuren als je die kosten zou verhogen of verlagen.’

Schadelijke lobby
Michael Visser, docent belasting- en pensioenrecht aan de Universiteit van Tilburg, en Myrthe de Jong zijn felle tegenstanders van de lobby van ABP om de pensioenverplichtingen te mogen berekenen tegen een hogere rente. ‘Een schadelijke lobby’, vindt De Jong. ‘Absurd’, zegt Visser. ‘De aard van de pensioentoezegging is zodanig dat je moet rekenen met de marktrente. Als je dat niet doet en speculeert op een rentestijging, ben je geld aan het herverdelen van jong naar oud.’

‘Slapers’
Visser wil zich, net als wetenschappelijk medewerker pensioenen bij het Centraal Planbureau, Ryanne Cox, hard maken voor de belangen van de ‘slapers’: ongeveer een miljoen voormalige ambtenaren en onderwijzers, die samen goed zijn voor ongeveer 18 miljard euro ABP-vermogen, maar daarover letterlijk niets te vertellen hebben. ‘Die zou je moeten betrekken bij de medezeggenschap’, vindt Cox. Behartigen vakbonden dan niet alle belangen? Cox: ‘Hun achterban bestaat gemiddeld uit iets oudere deelnemers, en hoofdzakelijk uit mannen.’ Sprenger wijst erop dat minder dan een kwart van het overheids- en onderwijspersoneel lid is van een vakbond. ‘De meerderheid is niet aangesloten en heeft niet de kans zijn stem te laten horen.’ Visser: ‘Nu worden ook de stemmen van de niet-vakbondsleden gehoord.’ ‘Voor ABP is dit heel goed’, vindt Cox. ‘Dankzij onze lijst is het verantwoordingsorgaan representatiever. Er zitten meer jongeren in en meer vrouwen.’

Lees het hele artikel deze week in Binnenlands Bestuur nr. 11