Ollongren: interbestuurlijk samenwerken loont

Gezamenlijk werken aan maatschappelijke opgaven leidt tot betere oplossingen en resultaten. Maar het gaat niet vanzelf. Dat schrijft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken in een Kamerbrief over de voortgang van het interbestuurlijk programma (IBP).

Schuldenaanpak

In het vorig jaar afgesloten IBP hebben rijk, gemeenten, provincies en waterschappen afspraken gemaakt over het gezamenlijk oppakken van een aantal urgente maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie, laaggeletterdheid en schuldenaanpak. Gemeenten en rijk zijn in het kader van het IBP onder meer samen aan de slag gegaan om het aantal mensen met problematische schulden terug te dringen. Ook wordt gewerkt aan het effectiever helpen van mensen met schulden door beginnende schulden vroeg te signaleren en stapeling te voorkomen, schrijft Ollongren.

Warmtetransitie

In het Ontwerp Klimaatakkoord is afgesproken om te komen tot dertig Regionale Energiestrategieën (RES). Rijk en de medeoverheden hebben daarvan de governance vormgegeven. Dat heeft geleid tot een gezamenlijk Nationaal Programma RES waarin dertig regio’s worden ondersteund bij het maken van de RES. ‘Op die manier komen de regio’s gezamenlijk tot keuzes voor de opwekking van duurzame elektriciteit, de warmtetransitie in de gebouwde omgeving en de daarvoor benodigde opslag en energie infrastructuur’, aldus Ollongren in haar brief. Ook op tal van andere terreinen is voortgang geboekt, aldus de minister.

Tegengestelde belangen

‘Gelijkwaardig samenwerken vanuit de maatschappelijke opgave betekent niet dat we het altijd met elkaar eens zijn en dat samenwerken zonder slag of stoot gaat’, schrijft ze verder. Het integraal en domeinoverstijgend aanpakken van maatschappelijke opgaven stuit nog wel eens tegen de muren van de sectorale indeling van de overheden. Ook is sprake van ‘forse discussies en tegengestelde belangen’, aldus Ollongren. ‘Zo hebben we bijvoorbeeld in het sociaal domein stevige gesprekken gevoerd over de toereikendheid van middelen. De afgelopen periode gingen deze gesprekken met name over de zorgen van gemeenten over de tekorten bij de uitvoering van de jeugdzorg en de zorg voor mensen met een psychische kwetsbaarheid.' Dat heeft geleid tot extra rijksgeld voor zowel de jeugdzorg als de GGZ. Gemeenten hebben echter de onderhandelingen over de invoering van het nieuwe inburgeringsstelsel afgebroken. Als voorwaarde voor deelname aan het IBP hebben gemeenten gesteld alleen nieuwe taken en maatschappelijke opgaven te willen oppakken, als daar voldoende financiële middelen tegenover staan.

Code interbestuurlijke verhoudingen

Opgavegericht werken roept vragen op over toenemende samenwerkingsverbanden, verantwoordelijkheidsverdeling, passende financieringsinstrumenten, wijze van verantwoorden over geld en de financiële verhoudingen, schrijft de minister. In dit licht wordt gewerkt aan een nieuwe Code interbestuurlijke verhoudingen, ‘waarin we komen tot een nieuwe set aan spelregels die past bij deze werkwijze’.