Nieuwe burgemeester Lingewaard houdt raad strak

Marianne Schuurmans (VVD), de nieuwe burgemeester van gemeente Lingewaard, laat er geen misverstand over bestaan. De door bestuurscrises geplaagde gemeente moet vooruitkijken. Wie in de raad terugkomt op oude vetes wordt teruggefloten.

Lentegevoel in Lingewaard
De burgemeester wil van het “broeierige plekje” Lingewaard weer een gemeente maken waar in de raad niet een innerlijke strijd plaatsvindt, maar over de inhoud wordt gesproken. De sinds 1 oktober aangetreden burgemeester is uiteraard geïnformeerd over het verleden van Lingewaard, maar merkt bij haar entree ook een “lentegevoel”. ‘De inwoners, de organisatie, de raadsleden hebben behoefte om de goede kant van Lingewaard te laten zien en eens goede pers te krijgen. Dat merk ik aan iedereen. Iedereen wil de negatieve sfeer doorbreken.’

Dunne lijntje van integriteit
Schuurmans lijkt het opgeruimde karakter te hebben om daar een bijdrage aan te leveren. Ze heeft meteen al gezegd dat een aantal dingen moet gebeuren. ‘Ik wil structuren introduceren, waarbij integriteit hoog in het vaandel staat. Ambtenaren, raadsleden, bestuurders moeten zich dagelijks afvragen of ze op dat dunne lijntje naar links of naar rechts gaan. Als een inwoner door rood rijdt, heeft hij een probleem met justitie. Als ik door rood rijdt, heb ik een probleem met de inwoners. Daar moeten anderen ook over nadenken. En ik wil ook grotere zaken daarin opnemen.’

Geen oude koeien meer
Verder wil Schuurmans met de toekomst bezig zijn en geen oude koeien uit de sloot halen. ‘Daar ben ik niet van. Als raadsleden in de vergadering over het verleden gaan beginnen en de toenmalige bestuurlijke verhoudingen, dan stop ik het debat en vraag of ze daarmee op willen houden. Ik zie ook wel eens Tweede Kamerdebatten die op het randje van behoorlijk zijn met waardeoordelen over mensen. Dat vind ik niet kunnen.’

Rapport-Pop leidend
Het rapport-Pop dat in maart dit jaar naar aanleiding van de politieke perikelen en de verstoorde verhoudingen in het gemeentehuis verscheen heeft ze goed gelezen en net als voor vele anderen is het voor haar leidend. Een van zijn adviezen was om de hoofdrolspelers van vroeger niet terug te laten keren in de raad. ‘Pop kan de partijen adviezen geven, maar het is aan henzelf om daar een keuze in te maken.’

Toch oude lijsttrekkers
Lokale partijen B06-L2000 en Lingewaard.NU hebben dat advies links laten liggen en dezelfde lijsttrekkers als in 2010 gekozen: oud-wethouders Frans Schut en Theo Janssen. Schuurmans vindt dat Pop gelijk heeft als hij zegt dat oud zeer verdwijnt als ook de personen die er deel van waren zijn verdwenen. ‘Maar continuïteit en een goede verdeling van oud en nieuw moet er ook zijn. Ik ben van de leer: mensen kunnen terugkeren, maar dan maak ik wel vanaf dag 1 duidelijk dat ze transparant en integer moeten zijn en dat het over de inhoud moet gaan.’ Ze bereidt een “herderlijk schrijven” voor dat ze naar verwachting eind oktober zal presenteren. ‘Ik wil voor de verkiezingen afspraken maken met alle lijsttrekkers over integriteit en bijvoorbeeld de mogelijkheid van een formateur van buiten. Dat moet voor de campagne, anders is het te laat.’

Gekozene is onaantastbaar
Het klinkt veelbelovend, maar welke middelen heeft Schuurmans als raadsleden zich er doodleuk niet aan houden? 'Vanuit Den Haag is bepaald dat op het onderwerp integriteit de burgemeester een nadrukkelijke rol speelt. Dat vind ik vanzelfsprekend, maar het is nu ook formeel. Ja, dan wil ik ook de instrumenten, maar die heb ik niet en die krijg ik niet. Het is dan onmogelijk voor een burgemeester om de raad tot de orde te roepen. We gaan toch uit van het zelfreinigend vermogen. Je wilt soms ingrijpen, maar gelukkig werkt de democratie anders. Ik hoop dat het lukt op de basis van het nieuwe elan dat ik probeer te introduceren. Het is van belang dat het bestuur praat over de inwoners. Elk instrument dat ik namelijk zou krijgen zou een inbreuk zijn op de gouden regel: de gekozene is onaantastbaar.'

Wel verantwoordelijk, geen instrumenten
Wel maakt Schuurmans bezwaar tegen het feit dat zij de eindverantwoordelijkheid heeft, terwijl ze niet de instrumenten heeft. 'Dat is lastig.' Ze wordt in ieder geval gedekt door de Commissaris van de Koning. 'En door de minister. Je ziet dat op ministrieel niveau wordt ingegrepen als verschoning nodig is en het de gemeente zelf niet lukt, zoals in Maasdriel.' Toch gelooft ze niet dat het in Lingewaard zo ver zal komen. Wel stipt ze twee zaken aan die spelen in gemeenten met kleine kernen. 'Je bent hier veel meer aanspreekbaar dan in de grote stad. Dat maakt dat dit soort kwesties daar vaker voorkomt en daarin speelt de burgemeester ook een rol.'

Minder pragmatisch, meer strategisch
Daarbij vindt ze gemeentelijke fusies bestuurlijk de beste oplossing, maar zijn deze gemeenten daar ook voorbereid? 'Het vraagt van raadsleden een minder pragmatische en meer strategische aanpak. En dat is lastig. Veel raadsleden zijn heel uitvoerend, dus dat vergt een forse training. Wat is je rol? Hoe ga je daarmee om? Hoe leg je uit aan inwoners dat je niet meer gaat over die zaak? Dat is het belangrijkste: hoe wapen je jezelf tegen die rol?'