Laatste waarschuwing voor vals concurrerende gemeenten

Gemeenten die zich nog niet houden aan de nieuwe Wet Markt en Overheid kunnen binnenkort een bezoekje van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) verwachten. ‘De voorlichtingsperiode is voorbij, we gaan nu op pad om te handhaven,’ waarschuwt een woordvoerder van de ACM.

Ten koste van ondernemers
Sinds 1 juli van dit jaar is de nieuwe wet van kracht. Hierin zijn de gedragsregels vastgelegd waar decentrale overheden zich moeten houden wanneer ze de concurrentie aangaan met bedrijven. Toch komt het nog regelmatig voor dat gemeenten economische activiteiten bedrijven ten koste van plaatselijke ondernemers.

Raadsbesluit
Oneerlijke concurrentie kan bijvoorbeeld zijn: het aanbieden van BHV cursussen door de brandweer, het verhuren van vastgoed, vergaderzalen of ligplaatsen in havens. Maar ook het exploiteren van ICT-producten en overheidsdata zijn niet zomaar toegestaan. ‘Ze moeten zich dan wel aan de vier regels houden,’ benadrukt Murco Mijnlieff van ACM, ‘als een overheid vindt dat een economische activiteit écht in het algemeen belang is, dan moet ze dat expliciet besluiten in een zogenaamd ‘algemeen belang besluit.‘

Kostprijs
Volgens de wet moeten gemeenten rekening houden met kostendoorberekening, dus ze mogen niets onder de kostprijs aanbieden. Verder is er het bevoordelingsverbod, hierbij mag de overheid de eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen ten opzichte van concurrerende bedrijven. Een voorbeeld is het aanbieden van een gunstige financiering. Daarnaast moet er rekening gehouden worden met gegevenshergebruik. De gegevens waarover de overheid beschikt mag alleen hergebruikt worden voor andere, economische activiteiten als andere organisaties of bedrijven ook over de gegevens kunnen beschikken. De overheid heeft namelijk vaak informatie die ondernemers niet hebben. Zoals gegevens over burgers uit de gemeentelijke basisadministratie of het Kadaster.

Belangenverstrengeling
Tot slot is er de functiescheiding. De overheid moet belangenverstrengeling voorkomen. Als een overheid voor bepaalde economische activiteiten een bestuurlijke rol heeft en die economische activiteiten ook zelf uitvoert, mogen niet dezelfde personen betrokken zijn bij de bestuurlijkeen de economische activiteiten van die organisatie. Een gemeenteambtenaar die aanvragen voor een kapvergunning behandelt, mag bijvoorbeeld niet tegelijkertijd betrokken zijn bij het aanbieden van kapwerkzaamheden aan particulieren.

Gericht onderzoek
Murco Mijnlieff: ‘We hebben drie sectoren uitgekozen waar we nader gaan onderzoeken; bij sportfaciliteiten, parkeergarages en bij het verwerken van bedrijfsafval. In deze branches komt oneerlijke concurrentie door de overheid regelmatig voor.’ De woordvoerder zegt dat het vervolgens niet meer alleen bij een waarschuwing zal blijven. ‘Mocht de gemeente zich dan nog niet houden aan de wet, dan leggen we een zogenoemde ‘last onder dwangsom’ op. En dat kan aardig oplopen. Hoeveel, dat ligt aan de geleden schade van de ondernemers.’