Krap helft colleges maakt periode zonder kleerscheuren af

Slechts in 161 gemeenten wisten colleges de afgelopen 4 jaar de rit zonder verlies van een of meer wethouders uit te zitten. In totaal 627 wethouders maakten hun ambtsperiode niet af. Dat blijkt uit het onderzoek Wethouders in de collegeperiode 2010-2014 van DeCollegetafel, kennisplatform voor het openbaar bestuur.

Na de vorige verkiezingen in maart 2010 namen 1506 wethouders een plek op het pluche in. Daarvan stopten er 627, oftewel ruim 4 op de 10, tijdelijk of definitief. Ruim de helft van die gevallen wethouders struikelde over een politieke vertrouwensbreuk, zoals een conflict over budgetten of beleid. Ook herindelingen van gemeenten kostten 120 wethouders hun plek in het college, al keerden 40 wethouders na een herindeling weer terug in het nieuw te vormen college. In totaal 9 wethouders overleden en 32 stopten vanwege gezondheidsproblemen.

Limburg en Noord-Holland roerigst

Uit eerder onderzoek in opdracht van Binnenlands Bestuur bleek onlangs dat wethouders van lokale partijen standvastiger zijn dan hun collega's van PvdA en vooral VVD. De meest roerige provincies op politiek gebied waren sinds 2010 Limburg en Noord-Holland. In 11 gemeenten per provincie lagen coalitiepartijen dusdanig met elkaar in de clinch, dat ze niet verder konden en er dus sprake was van een coalitiebreuk. ,,Al werden die soms weer gelijmd’’, legt Henk Bouwmans van DeCollegetafel uit.

Zeeland beste plek

Limburg was tegelijk ook een instabiele provincie voor wethouders, aangezien slechts 7 op de 33 colleges de eindstreep haalden zonder onderweg een of meerdere wethouders te verliezen. Utrecht deed het met 7 uit 26 niet veel beter. Statistisch gezien kan een wethouder het best in Zeeland aan de slag gaan; daar wist 61 procent van de colleges de rit wel voltallig en in originele samenstelling uit te zitten.

Niet meer opgevolgd

Door alle problemen binnen colleges en een aantal herindelingen daalde het aantal wethouders dat nu nog op zijn post zit van 1506 naar 1400. In het laatste jaar voor de verkiezingen worden gevallen wethouders namelijk niet altijd meer opgevolgd. De wethouders die nog wel hun functie vervullen, moeten overigens maar afwachten of zij dat ook na de verkiezingen mogen doen. Bij de collegevorming na de vorige gemeenteraadsverkiezingen verloren 685 wethouders hun zetel.