Kiesraad adviseert 'stemfie' te verbieden

Het maken van een foto van jezelf met je stembiljet in het stemhokje, een zogeheten 'stemfie', moet worden verboden, vindt de Kiesraad. Stemvrijheid en stemgeheim staan anders onder druk.

Kort geding
In mei bepaalde de Haagse voorzieningenrechter nog dat de huidige Kieswet het maken van stemfies niet verbiedt. Het kort geding was aangespannen door het Platform Bescherming Burgerrechten, na uitspraken van minister Plasterk dat stemfies geen probleem waren. 

Recht of plicht
De Kiesraad gaat echter mee in de kanttekeningen die ook de Haagse rechter maakte. Een stemfie waarop de kiezer met zijn ingevulde stembiljet is te zien, kan in strijd zijn met het begrip 'stemgeheim'. Een stemfie kan immers als bewijsmateriaal dienen voor derden die de stemmer onder druk zetten op een bepaalde persoon of partij te stemmen. De juridische discussie die daarover kan worden gevoerd is de vraag of stemgeheim een recht is waar de stemmer vrijelijk over kan beschikken, of een plicht. In de Kieswet staat bijvoorbeeld wel dat een tot een concrete keizer herleidbaar stembiljet ongeldig is.

Geen stemfie
De Kiesraad komt tot de volgende conclusie: 'Het in vrijheid en in het geheim kunnen stemmen, is een van de belangrijkste waarborgen van ons kiesstelsel en die stemvrijheid en dat stemgeheim vereisen dat iedere mogelijkheid dat kiezers onder druk worden gezet of zich onder druk gezet voelen om op een bepaalde partij en/of kandidaat te stemmen, dient te worden voorkomen. De Kiesraad adviseert u dan ook om te komen tot een expliciet verbod op het maken van foto’s en/of filmopnames in het stemlokaal, waarop én de kiezer én zijn stemkeuze te zien zijn, waarmee tevens vorenbedoelde juridische discussie tot een einde zal zijn gebracht.'

Hertellingen
In het advies (naar aanleiding van de gemeenteraads- en europarlementsverkiezingen) doet de Kiesraad ook nog andere aanbevelingen, zoals bijvoorbeeld rond de hertellingsprocedure. De raad adviseerde eerder een decentrale opzet te kiezen voor de hertelling. Maar het doorrekenen van de resultaten van de hertelling zou wel bij het centraal stembureau moeten liggen. Ook zou in de Kieswet moeten worden vastgelegd wie is belast met de uitvoering van een hertelling; niet slechts onder wiens verantwoordelijkheid deze plaatsvindt.