Inzet drones bij gemeentelijk toezicht

Gemeenten, provincies en waterschappen moeten zich snel gaan buigen over het gebruik van onbemande vliegtuigjes (drones) bij civiele handhavingstaken. Gemeenten mogen sinds 1 april van dit jaar op eigen gezag mobiele camera’s (waaronder drones) inzetten om de openbare orde te bewaken. Tot die tijd konden drones alleen worden ingezet door het Openbaar Ministerie.

Nieuwe luchtruimgebruikers
‘Waarom denken gemeenten niet na over een drone-ambtenaar die zich bezighoudt met toezicht en handhaving? Moet van bouw-en woningtoezicht of de milieudienst iemand op pad terwijl de gemeente ook een drone kan inzetten?’ aldus Walter Parle­vliet, directeur van het Dutch Institute for Air Law & Policy in Zeist en auteur van het medio volgende maand te verschijnen handboek Luchtrecht, Internationale, Europese en nationale verkenning van een rechtsgebied in ontwikkeling. In dit boek pleit Parlevliet voor herijking van het luchtrecht met de opkomst van drones als nieuwe luchtruim­gebruikers.
 

Eigendommen inspecteren
Een gemeente kan met onbemande vliegtuigjes veel sneller en efficiënter toezicht houden en haar gemeentelijke taken uitvoeren, meent Walter Parlevliet. Wat de politieauto is voor de agent, wordt de drone voor de gemeente. De werkterreinen zijn eindeloos. Met een drone kan de gemeente haar eigendommen inspecteren en verlies van publieke eigendommen tegengaan. De gemeente kan met een drone controleren of mensen niet zonder of in strijd met de bouwvergunning bouwen, zonder of in afwijking van een sloopvergunning slopen of zonder of in afwijking van een kapvergunning een boom kappen. Een drone kan toezien op naleving van de milieuvoorschriften. Als het fout zit, kan een politieagent proces-verbaal opmaken.
 

Civiele taken
Gemeenten zouden kunnen kiezen voor een samenwerkingsverband of drone-capaciteit kunnen onderbrengen bij de provincie. Maar dan moeten wel eerst de schaduwkanten, zoals schending van privacy, van het drone-gebruik worden belicht en de lacunes in de regelgeving worden weggewerkt, meent Parlevliet.

Volgens Parlevliet richt de discussie over drones zich in gemeenteland op hun inzet bij strafrechtelijk onderzoek en handhaving van de openbare orde. ‘Terwijl hun nut bij de uitvoering van civiele taken vele malen groter is’, zegt ook Rejo Zenger. Hij doet op persoonlijke titel onderzoek naar de inzet van Defensie-drones door de politie en werkt bij de organisatie voor digitale burgerrechten Bits of Freedom.
 

Raven drones
‘De grote Raven drones die de afgelopen jaren door Defensie voor de politie zijn ingezet, leveren weinig bruikbaars op’, aldus Zenger. De Raven van Defensie is eind 2012 ook veelvuldig ingezet boven Ede en Harlingen. Burgemeester Van der Knaap van Ede laat weten ‘geen behoefte te hebben hierover uitleg en duiding te geven’, terwijl zijn collega in Harlingen Sluiter meldt het ‘niet zinvol’ te vinden ‘de inzet weer op te rakelen of mee te gaan in obligate praatjes aangaande privacy’.
 

Burgemeesters muisstil
Rejo Zenger van Bits of Freedom: ‘Als het burgemeesters goed uitkomt dan zijn ze positief over de drones, maar als journalisten of burgers ernaar vragen dan zijn ze muisstil. Een mooi voorbeeld is de burgemeester van Almere, die in de media opschepte over de drones, maar na een Wob-verzoek de resultaten uit de evaluatie liet schrappen. Misschien wel uit gêne, want de resultaten zijn pover.’