Hervorming stelsel deelgemeenten gaat niet over rozen

Terwijl de Amsterdamse politiek al weken worstelt met de hervorming van de stadsdelen, wordt er in Rotterdam nog steeds stevig met bewoners gedebatteerd over een nieuw bestuursmodel dat de deelgemeenten gaat vervangen. Op 20 december hakt Rotterdam de knoop door.

Crisis bezworen

Rotterdam en Amsterdam hebben een totaal verschillende aanpak gekozen om tot een nieuw stelsel te komen. In Amsterdam nam het college het initiatief en kwam met een eigen voorstel. Alleen dat al leverde een hoop kritiek op, evenals de inhoud van het voorstel. Een crisis in een verdeelde PvdA (coalitiepartij) kon op het nippertje worden bezworen. Het voorstel is woensdagavond met enkele amendementen en moties door een raadsmeerderheid aangenomen.

Raadsinitiatief

In Rotterdam nam de gemeenteraad een jaar geleden zelf het initiatief. Er werd een stuurgroep Bestuurlijk model Rotterdam na 2014 (BmR14+) in het leven geroepen met vertegenwoordigers vanuit alle fracties. De stuurgroep verdiepte zich inhoudelijk in de materie, liet door de Universiteit Tilburg vergelijkend onderzoek doen en praatte met diverse geledingen uit de samenleving. Op basis daarvan presenteerde de stuurgroep medio oktober twee modellen; het model gebiedsbestuur met 14 stadskwartieren en een direct gekozen compact bestuur, en het model wijkparticipatie met 55 stadswijken met een Adviesraad.

Gevarieerde consultatieronde

De twee modellen worden sinds medio oktober in een brede en gevarieerde consultatieronde aan de Rotterdammers voorgelegd. Zo zijn er representatieve peilingen onder de burgers van de veertien deelgemeenten gehouden en kunnen Rotterdammers tot 1 december via internet hun voorkeur voor een van de twee modellen aangeven. De deelgemeenten en het college zijn formeel om advies gevraagd. Vandaag is er de hele dag een hoorzitting van de commissie voor Bestuur, Veiligheid en Middelen (BVM) waarin insprekers hun zegje kunnen doen. En last but not least worden er in alle deelgemeenten stadsdebatten gehouden.

Zienswijzen en argumenten meewegen

‘En dan moeten we er chocola van gaan maken’, aldus stuurgroepvoorzitter en VVD-raadslid Jan-Willem Verheij gekscherend. ‘Alle zienswijzen en alle argumenten die zijn aangedragen, wegen we mee bij het uiteindelijke raadsvoorstel voor een nieuw stelsel.’ Maandag sluit de stuurgroep zich een hele dag op om, aldus Verheij, ‘in voortvarend tempo, maar met respect voor de kwaliteit’ een goede aanzet te geven voor een initiatiefvoorstel. Donderdag moet er de klap op worden gegeven, zodat het voorstel vrijdag naar de raad kan.

Niet in beton gegoten

‘Wat we tot nu toe zien, is dat niemand voor model a of model b kiest. Er blijkt behoefte te zijn aan een bestuurlijk construct met directe verkiezingen. De voorkeur gaat daarbij niet uit naar een personenstelsel, maar naar een lijstenstelsel. Beide modellen hebben voor- en nadelen. Wat ons betreft zijn de modellen ook niet in beton gegoten’, stelt Verheij. ‘De argumenten die we tijdens de stadsdebatten horen, nemen we mee om de modellen te verfijnen en de pijnpunten eruit te halen, zodat we op 20 december een gedragen besluit kunnen nemen.’

Onvoldoende voldragen

Op het twaalfde van de veertien stadsdebatten, dinsdag in Delfshaven, werd er stevig maar over het algemeen goed beargumenteerd van gedachten gewisseld over de beide modellen. De meningen over de voors en tegens liepen uiteen, maar een gedeelde mening was dat beide modellen ‘onvoldoende voldragen’ zijn, zoals een van de aanwezigen het verwoordde. Zo is nog niet helder wat de taken en bevoegdheden van de gebiedsbestuurders worden.

Alternatieve modellen

De kans is groot dat het voorstel van de stuurgroep niet het enige voorstel is waarover de raad zich moet buigen. Op verzoek van de PvdA is de Commissie deelgemeentebestel 2014 onder leiding van oud-PvdA-prominent Roel in ’t Veld een - derde - model ontworpen. De deelgemeente Overschie stelt een combinatie voor van het gebiedsmodel van de stuurgroep BmR14+ met het bestuurlijke model van Pernis. Pernis is volgens de Gemeentewet geen deelgemeente, maar een territoriale bestuurscommissie.