Haagse kopstukken maken verkiezingen geen graadmeter

Ze zijn niet voor de camera's weg te slaan: de Haagse politici die om het hardst roepen dat de vervroegde raadsverkiezingen in vier gemeenten vandaag toch bovenal lokale verkiezingen zijn. Maar wat er lokaal speelt, daar gaat het niet meer over.

2% van de kiesgerechtigden

Het zijn slechts vier gemeenten die vandaag naar de stembus gaan: Alphen aan den Rijn, Leeuwarden, Heerenveen en de Friese Meren. Samen goed voor nog geen 2% van de Nederlandse kiesgerechtigden. Maar de verkiezingskoorts lijkt in Den Haag al toegeslagen. Want zou de uitslag niet toch iets zeggen over hoe de kiezer het regeringsbeleid beoordeelt? Of hoe er over vier maanden zal worden gestemd, als de rest van Nederland aan de beurt is?

Lage opkomst, veel lokale partijen

Opiniepeiler Maurice de Hond voorspelde op basis van zijn laatste peiling dit weekeinde dat de tussentijdse gemeenteraadsverkiezingen weinig zullen zeggen over landelijke trends. Volgens hem is dat al ondoenlijk bij gewone gemeenteraadsverkiezingen. ‘Bij tussentijdse verkiezingen is dat nog sterker het geval, omdat de ervaring is dat de opkomst dan lager is dan bij gewone gemeenteraadsverkiezingen. Die opkomst was de laatste keer al relatief laag, met 54%.’ Tel daarbij op dat niet alle landelijke partijen in alle gemeenten meedoen – de PVV doet zelfs in geen van de gemeenten mee - en die vergelijking met de landelijke trend is feitelijk onmogelijk, aldus De Hond.

Struikelen over Haagse kopstukken

Desondanks struikelen de lokale kiezers dezer dagen over Haagse kopstukken, die overigens ook elkaar voor de voeten liepen in de winkelstraten van die paar gemeenten. Ook premier Mark Rutte liet zich zien in Friesland, waar hij stelde dat hij de verkiezingen in Friesland niet ziet als een graadmeter voor het beleid dat momenteel in Den Haag wordt gevoerd. ‘Het gaat hier echt om de lokale thema’s’, aldus de premier.

Geen aandacht voor lokale thema's

Juist die lokale thema’s blijven onderbelicht door al die Haagse campagnevoerders, meent Jochum de Graaf. Hij is projectleider van de Stemwijzer bij Prodemos en heeft voor Leeuwarden en Alphen aan den Rijn een stemwijzer online staan, die al door 16.000 mensen is ingevuld. Hij ergerde zich behoorlijk aan de landelijke media-aandacht voor de herindelingsverkiezingen de afgelopen dagen. ‘Geen woord, geen letter over wat er nu precies lokaal op het spel staat, waar de politieke partijen en waar de kiezers zich druk om maken. Geen enkele aandacht werd besteed aan de winkeltijden, de eigen bijdrage aan de thuiszorg, de locatie van het nieuwe stadion van Cambuur in Leeuwarden, de sociale werkplaats, de ozb of de rondweg N207 bij Alphen.’

Charmeoffensief van Rutte

En er zijn meer lokale issues. Zoals het dorpenbeleid in de nieuw te vormen Friese gemeenten. De gemeente Leeuwarden krijgt er een groot stuk grond van de voormalige gemeente Boarnsterhim bij. In veel Friese kleine dorpen zijn veel vragen wat een stadsgemeente als Leeuwarden hen te bieden heeft. Otto van der Meulen, voorzitter van het dorpsbelang in Reduzum, prikt door Ruttes charmeoffensief heen. ‘Op andere momenten weten ze Friesland ook niet te vinden.’