Grote gemeenten hekelen verdeling bijstandsbudget

Den Bosch, Utrecht en Arnhem voeren namens alle 100.000+ gemeenten actie tegen de manier waarop het rijk de uitkeringen voor bijstand vanaf volgend jaar verdeelt.

Komend jaar ontvangt de gemeente Den Bosch 5,7 miljoen euro minder bijstandsbudget van het rijk. Dat loopt op tot ruim 11 miljoen euro in 2018. Die in het vooruitzicht gestelde kortingen van respectievelijk 14 en 15 procent zijn volgens het college van Den Bosch praktisch gezien onuitvoerbaar. ‘Dit kan niet zonder draconische maatregelen, waarvan onze inwoners uiteindelijk de dupe worden’, aldus verantwoordelijk wethouder Huib van Olden (CDA). Samen met andere gemeenten probeert hij de Tweede Kamer over te halen het plan te wijzigen. Het gaat om alle 100.000+ gemeenten, ongeacht of zij voor- of nadeel ondervinden van de herverdeling. Bestuurlijke trekkers zijn behalve Van Olden de wethouders van Arnhem en Utrecht. Deze week praat de Tweede Kamer plenair over de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

Financieel ruim in jasje

In september maakte het kabinet de budgetten bekend die gemeenten vanaf 2015 krijgen voor het uitkeren van de bijstand en loonkostensubsidie. Het budget voor bijstandsuitkeringen wordt met de inwerkingtreding van de Participatiewet op een nieuwe manier verdeeld. Gezamenlijk trekken de gemeenten onder aanvoering van Den Bosch nu van leer tegen het nieuwe verdeelmodel gebundelde uitkering. Op basis van die nieuwe verdeling krijgt de gemeenten minder dan voorheen. Dat suggereert volgens Van Olden dat Den Bosch ‘terecht een nadeelgemeente is’ en dat er – uitgaande van het SCP-herverdeelmodel – een ‘verbeterpotentieel’ aanwezig zou zijn. Met andere woorden, het zou doelmatiger en efficiënter kunnen. Dat roept volgens de wethouder het beeld op ‘dat we in ’s-Hertogenbosch financieel gezien te ruim in ons ‘jasje’ zitten en dus de situatie in beleidsmatige zin te makkelijk op haar beloop laten.’

Samenhang werk en inkomen

Volgens Van Olden loopt Den Bosch landelijk gezien echter juist voorop in het realiseren van samenhang tussen werk en inkomen. Zo voegde de gemeente met het oog op die betere samenhang dit jaar het SW-bedrijf Weener XL organisatorisch samen met de sociale dienst. Op die manier geeft Den Bosch als centrumgemeente ‘richting en inhoud aan de regionale samenwerking op het gebied van werk en inkomen.’ De Bossche arbeidsmarktregio werd om die reden zelfs aangemerkt als pilotgebied voor een regionaal werkbedrijf.

Samen met andere nadelig getroffen gemeenten onderzoekt Den Bosch nu op welke punten het nieuwe verdeelmodel tekortschiet. Mocht uit de analyse blijken dat in Den Bosch op onderdelen wel degelijk ‘verbeterpotentieel’ aanwezig is, dan neemt het college ‘vanzelfsprekend’ de verantwoordelijkheid daarop maatregelen te nemen.

Noodfonds van 250 miljoen euro

Volgens SP-Tweede Kamerlid Sadet Karabulut moet er een noodfonds komen waardoor tienduizend mensen met een arbeidsbeperking volgend jaar aan de slag kunnen in sociale werkplaatsen. Zij wil dat het kabinet daar 250 miljoen euro voor uittrekt. Dat geld moet volgens haar komen uit meevallers op de overheidsbegroting van dit jaar. Met het extra geld kunnen gemeenten tijdelijke contracten in sociale werkplaatsen omzetten in vaste contracten. ‘Als er niets gebeurt, belanden duizenden mensen met een arbeidsbeperking tussen wal en schip.’