Gemeenten willen leren van elkaar

Leren van elkaar klinkt simpel en kan met gesloten beurs. Gemeenten werken daarom graag met best practises, kennisateliers en expertmeetings. Een netwerk van dertien gemeentesecretarissen probeert van elkaar te leren door samen te zoeken naar innovatieve manieren om te bezuinigen.

Onderzoek naar leereffect

Het project, tevens een promotieonderzoek, wordt begeleid door Mirko Noordegraaf, hoogleraar bestuurs- en organisatiewetenschap in het publiek management bij de Universiteit Utrecht. Het onderzoek brengt in kaart hoe gemeenten van elkaar leren en wat het leereffect precies is. De deelnemende gemeenten zijn Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Ede, Emmen, Enschede, Eindhoven, Hilversum, Leeuwarden, Nijmegen, Utrecht, Zaanstad en Zwolle.

Grote verschillen tussen gemeenten

De onderlinge verschillen zijn groot. Promovendus Tom Overmans kwam in de deelnemende gemeenten meer dan 1600 bezuinigingsvoorstellen tegen ter waarde van ruim 850 miljoen euro. Overmans groepeerde ze rond vier typen bezuinigingen. Van ‘plat’ – buurthuizen sluiten – tot innovatief; burgers zelf de begroting voor hun wijk laten maken.

Leren door te doen

De Utrechtse gemeentesecretaris Maarten Schurink, een van de initiatiefnemers van het project: ‘Door al dit voorwerk, begin je aan een ander gesprek dan wanneer je bij een symposium binnenkomt met alleen je eigen bagage. We lichten die punten waarop we het meest verschillen eruit en maken daar een leeromgeving van. Mirko Noordegraaf begeleidt ons via leertheorieën die aansluiten bij de leerstijl van gemeentesecretarissen en controllers. Het blijkt dat wij leren door te doen en te ervaren, niet door kennisoverdracht.’

Wisselen van werkplek

Leertrajecten tussen gemeenten onderling hebben voordelen ten opzichte van cursussen van ‘buitenaf’. Het kan met gesloten beurs. De Rotterdamse wethouder Marco Florijn wisselde vorig jaar tijdelijk van werkplek met collega Henk Kool uit Den Haag. Hij vond het een luxe om zich een week te kunnen bezinnen op de vraag: Zijn we goed bezig? ‘Zonder dat het je geld kost, kun je jouw handelen, systemen en politiek in een andere context plaatsen.’

Afgestemd op werkpraktijk

Een cursus bij een partnergemeente is bovendien goed afgestemd op de werkpraktijk, dat is bij externe scholing vaak niet het geval, stelt Noordegraaf. Dan moet je een kennis-doen-gat overbruggen, zoals hij dat noemt. Beter werkt het om leren in een project in te passen. Leren en werken aan elkaar te koppelen dus.

Lees vrijdag het volledige artikel over lerende gemeenten in Binnenlands Bestuur 10.