Advertentie

Gemeenten moeten 'zetelroof' tegengaan

Ook gemeenten doen er goed aan eens te kijken hoe ze 'zetelroof' kunnen tegengaan, vindt minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken. Ze raadt gemeenten aan de Tweede Kamer, die het voor leden minder aantrekkelijk heeft gemaakt om zich los te maken van hun fractie, als voorbeeld te nemen.

05 maart 2018

Ook gemeenten doen er goed aan eens te kijken hoe ze 'zetelroof' kunnen tegengaan, vindt minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken. Ze raadt gemeenten aan de Tweede Kamer, die het voor leden minder aantrekkelijk heeft gemaakt om zich los te maken van hun fractie, als voorbeeld te nemen.

Machteloos

De Telegraaf meldde na eigen onderzoek dat het steeds vaker voorkomt dat raadsleden hun partij de rug toekeren, maar hun zetel behouden. De meeste partijen geven aan geen toename te hebben opgemerkt van het verschijnsel. Veel partijen proberen het probleem van tevoren wel met onder meer screenings te voorkomen, maar erkennen toch machteloos te zijn als een dissident koste wat kost de zetel wil behouden.

Verklaring waardeloos

CDA, PvdA en GroenLinks vragen kandidaten al langer van tevoren een verklaring te ondertekenen. De VVD deed dit bij de meest recente Tweede Kamerverkiezingen al, ofschoon zo’n verklaring juridisch waardeloos is. De wet is hier immers duidelijk over. Kamerleden, en op gemeentelijk niveau raadsleden, worden op persoonlijke titel benoemd. Ook Ollongren wijst erop dat 'volksvertegenwoordigers geen werknemers zijn van een politieke partij en kritisch en onafhankelijk moeten kunnen opereren'. Maar 'tegelijkertijd is het onwenselijk als politici afsplitsen vanwege persoonlijke ambities of belangen'.

Screenen

De VVD benadrukt dat het vooral belangrijk is om van tevoren te screenen en geen onbekenden hoog op de lijst te zetten. Ook de SP noemt bekendheid met en vertrouwen in de kandidaten als belangrijke factor. Daarnaast moeten lokale afdelingen goedkeuring van het landelijk bestuur krijgen om mee te doen. 'Dat zijn vaak mensen die al jaren actief zijn’, zegt partijvoorzitter Ron Meyer. En dan is er nog de welbekende afdrachtsregeling. 'Bij ons doe je het niet voor het geld. Dat is al direct een heel duidelijke keuze.’

Half jaar lid

Bij D66 worden geen verklaringen ondertekend, maar wordt wel geprobeerd het risico op zetelroof zo klein mogelijk te maken. Zo moet iemand bijvoorbeeld minimaal een half jaar lid zijn van de partij om zich kandidaat te stellen. Maar een woordvoerder erkent dat als iemand écht zijn zetel wil meenemen, daar weinig aan te doen valt. 'Er is nou eenmaal een wettelijk recht dat mensen hebben.’ (ANP)

Reacties: 14

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Toeschouwer
'... worden op persoonlijke titel benoemd': kan iemand mij uitleggen hoe 'persoonlijk' dat is, als de lijsttrekker (persoonlijk) grofweg 90% van de stemmen krijgt?
Jeroen / bestuursadviseur
Typisch een reactie van iemand die niet durft voor te stellen om er echt wat aan te doen.
loek / v.m. jur.medew. gsd
Volgens de Telegraaf een probleem maar volgens de partijen niet.

Ollongren maakt dus,het gaat niet om de Telegraaf maar om de partijen, een non-probleem bespreekbaar.

Kennelijk nepnieuws dat zij hier brengt.
Rik / journalist
Je zal maar raadslid voor de VVD zijn en jouw partij wordt geteisterd door het ene na het andere schandaal. Dan moet je, met je zetel, eruit kunnen stappen. Je zal maar raadslid voor D66 zijn en jouw partij (Ollongren) draait als een tol om de kroonjuwelen heen, terwijl jij trouw blijft aan de bestuurlijke vernieuwing. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Soms is het zetelroof, maar soms is het ook idealenroof door Den Haag of de provincie.
J.G.A.M. Mulder / ambtenaar
Burger zegt het goed. Je zal maar als D66 raadslid voorstander zijn van het referendum en om die reden niet langer je bij die partij thuis voelen omdat D66 haar principes te grabbel gooit.

Volgens Ollengren wordt democratie vervangen door partijdictatuur. D66 vertoont trekjes uit het voormalige DDR.
pieter / wegkijker
Ollongren heeft wel een punt.

Dankzij de zetelroof heeft Erdogan nu als buitenlandse sultan een vertegenwoordiging in ons nationale parlement. Volgens mij nergens ter wereld vertoont.

Op gemeentelijk niveau gaan dit soort ontwikkelingen ook plaats vinden.

Ik voel veel voor een kiesdrempel om een verdere versnippering tegen te gaan.
Daan
In Nederland kiezen we personen, en geen partijen (129 Grondwet).



Dat zich tussen kiezers en gekozenen partijen hebben opgedrongen, is dus oneigenlijk.



Intussen heeft dat de praktijk vervuild. Kiezers stemmen feitelijk namelijk vooral op partijen door op de nummer 1 van zo'n partij te stemmen.



Dat betekent dat partijleden onder die nummer 1 geen stemrelatie hebben tot de kiezer. Op die paar verwaarloosbare voorkeursstemmen na.



Deze vervuiling wordt nu tegen de partijleden onder nummer 1 gebruikt. Zij hebben geen enkele bewegingsruimte buiten de partij om. De vervuiling is zo erg dat het handelen in strijd met het partijbelang 'roof' wordt genoemd.



Het probleem is echter niet zetelroof, maar het partijstelsel. Dat stelsel en de feitelijke gevolgen ervan - vooral stemmen op de nummer 1 en niet meer kunnen handelen buiten de partij om (oftewel niet meer kunnen stemmen zonder last) - zijn in strijd met de Grondwet.



De keuze is er dus een tussen twee kwaden:

- partijkartel, of

- zetelroof



Die keuze is opgedrongen door de partijpolitiek. Die moet dus nu niet zeuren over zetelroof.
Kareel
Oh, oh, oh, want een ontstellend zwakke reactie toch weer van Ollongren. Deze minister heeft werkelijk nog geen fatsoenlijk onderbouw idee of voorstel in de ruim 4 maanden dat zij de verantwoordelijkheid heeft voor bestuurszaken.



Nu moeten dus alle 380 gemeenten zelf regels gaan opstellen om 'zetelroof' te voorkomen. Terwijl een landelijke regeling toch zo voor de hand ligt en zoveel efficiënter werkt.



Wat heeft ons land misdaan dat we na zwakke broeder Plasterk weer zo'n watje als bewindpersoon hebben op BiZa?
Jan
Laten we de Grondwet aanpassen aan de praktijk: we kiezen partijen en geen personen. Als dan een raadslid, statenlid of kamerlid uit de partij treedt, moet hij zijn zetel inleveren. En geen uitzonderingen voor degenen die met voorkeurstemmen gekozen zijn. Dat is alleen maar gebeurd dankzij het feit dat ze op een kieslijst van een partij staan. Als eenling waren ze nooit gekozen.
Callme@ / oud-ambtenaar, oud-raadslid, oud en observator
Eerlijk gezegd lijkt het me wel een probleem maar feitelijk een minor problem.

Ons hele bestuurlijke stelsel en de daarbij benodigde instrumenten zoals verkiezingen, vertegenwoordiging e.d. stamt uit 19-kruik en zou in gemoderniseerd moeten worden. En dan door echte, betrouwbare mensen. Ds niet weer een kluit goed betaalde ex-politici zoals die jaar in jaar uit door ons land marcheert om uit de ruif te snoepen. Iedereen kent wel de lijst van Ed Nijpels, Hans Alders etc. Alle parti9jen hebben wel een bos dor hout waaruit deze mensen gerekruteerd worden MITS de vergoeding aangenaam is. Vrees alleen dat het nog honderd jaar zal duren tenzij de wal het schip van staat keert.

loek / v.m. jur.medew. gsd
@anand. Uw kiesdrempelverhaal gaat niet op voor als er straks bijv. 2/3 mio islamieten wonen die op Kuzu (Turk) of Azarkan(Maroc) gaan stemmen omdat hun binding deels door Turkije (Erdo), deels door Marokko (koning) maar vooral op Islam gestoeld zal zijn.

Overigens dit is de reversie van het geloofsdenken (verzuiling) tot globaal 1970.

Dus geen kiesdrempel om iemand of iets te weren. Positief bedoelde regels kunnen ook negatief uitwerken. Bijv. de kleine christelijke partijen met een SGP die staatkundig zuiverder lijkt dan de rest.
Jan H
Gek he dat alle allesweters niet eens naar de Kieswet kijken. Daar staat precies hoe de kandidaatstelling verloopt. Tot en met de inlevering van de kandidatenlijsten bij het centraal stembureau zijn het alleen partijen die lijsten kunnen opstellen. Die lijsten krijgen x stemmen toebedeeld bij de vaststelling van de verkiezingsuitslag en een aantal zetels afhankelijk van de kiesdeler. Op basis daarvan worden personen geacht te zijn gekozen in de volgorde van de kandidatenlijsten van de partij..Alleen een kandidaat die zelfstandig de kiesdeler heeft gehaald kan die volgorde verstoren.
Jan H
Raar advies van de minister. Hoe wil zij realiseren dat de gemeenten het voorbeeld van de Tweede Kamer moeten volgen? De Tweede Kamer heeft besloten de vergoeding voor de fractievoorzitter van een zetelrover te schrappen en ook minder ambtelijke bijstand te geven. Gemeenten kunnen de vergoeding voor de fractievoorzitter en de fractievergoeding niet meer verminderen. Die is een paar jaar geleden door haar ambtsvoorganger een verplichte vaste vergoeding geworden. Alleen de fractieondersteuning regelt de gemeenteraad nog zelf.
H. Wiersma / gepens.
Neen BZK niet afschuiven. De wetgeving voor alle schaalniveaus moet worden aangepast. Juist van een D'66 minister mogen we daarvoor initiatief verwachten.
Advertentie