Gemeenten met soldaten en studenten de klos

Studentensteden en kazernegemeenten krijgen vanaf volgend jaar minder geld uit het gemeentefonds. Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken weigert ze tegemoet te komen.

Dat blijkt uit de zogeheten herijkingsbrief die het ministerie mede namens medefondsbeheerder Financiën aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Daarin zetten de beheerders van het gemeentefonds formeel uiteen hoe de andere verdeling van de algemene uitkering aan gemeenten in 2015 uitpakt. Het groot onderhoud van het gemeentefonds was nodig omdat de verdeling van de middelen over de gemeenten niet meer aansloot op de daadwerkelijk gemaakte kosten van die gemeenten. In 1997 is het gemeentefonds voor de laatste keer herijkt.

Positief effect voor meerderheid gemeenten

De totale som van het gemeentefonds blijft intact, alleen de verdeling van de middelen over de gemeenten wordt anders. De herverdeling van het gemeentefonds leidt volgens PvdA-bewindsman tot ‘een positief effect’ voor de meerderheid van de gemeenten. Zo’n 240 gemeenten gaan er (licht) op vooruit. Voor de vier grote steden daalt de algemene uitkering in 2015 met 0,2 tot 0,3 procent van de gemeentebegrotingen.

Negatieve uitschieters studentensteden

De grootste effecten doen zich voor in gemeenten met kazernes, omdat die  woonruimten in het kader van de nieuwe Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) niet meer worden meegeteld. In gemeenten met studentenhuisvesting zijn volgens het ministerie zowel 'positieve als negatieve uitschieters.' Wel plaatst de fondsbeheerder de kanttekening dat de exacte gevolgen van de recente definitieaanscherping voor bijzondere woongebouwen rondom de studentenflats nog niet konden worden gemonitord.

Definitieve herverdeling kan niet wachten

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) hadden in een reactie op het conceptvoorstel al aangegeven zich met name zorgen te maken over de effecten voor met name gemeenten met studentenwoningen. Hun situatie schetste de VNG als ‘weinig bevredigend.’ Volgens de Rfv kan de algemene uitkering in feite zelfs pas definitief worden vastgesteld nadat de registratie van studentenhuisvesting uniform is gemaakt. De minister geeft toe dat de situatie rondom de studentenflats ‘nog niet volledig’ is uitgekristalliseerd en om die reden nader zal worden gemonitord. Dat geldt eveneens voor de kosten van andere groepen van gemeenten, zoals die met veel zorginstellingen.

De fondsbeheerders stellen met het vaststellen van de definitieve verdeling echter niet te kunnen wachten tot er sprake is van een uniforme registratie van studentenflats. Die zal naar verwachting uiterlijk pas eind 2016 zijn doorgevoerd.