Gemeenten geven 27 miljoen uit aan data handelsregister

Overheden gaven in 2016 totaal voor 64 miljoen euro uit aan informatie van het handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK). Dat meldt Open State Foundation (OSF) op basis van informatie die met een Wob-verzoek verkregen werd. Gemeenten gaven in dat jaar gezamenlijk 27 miljoen uit, de waterschappen waren 15 miljoen euro kwijt en de ministeries betaalden in totaal 20 miljoen.

HR dataservice grootste lastenpost

Het meeste geld werd door overheden uitgegeven aan HR dataservice; een dienst die een koppeling legt tussen het handelsregister en een applicatie van een organisatie die gegevens recht uit het handelsregister levert, zo meldt OSF in een persbericht. De toegang tot informatie uit het handelsregister kost overheden en ondernemers miljoenen euro’s. De KvK verdient geld met het verkopen van de informatie uit het handelsregister, dat een basisregistratie is, terwijl overheden zelf basisgegevens zoals die uit de Basisregistratie Personen en Basisregistatie Topografie gratis ter beschikking stellen aan de KvK. De OSF pleit al langer voor een openbaar handelsregister dat volledig publiek gefinancierd wordt, zodat iedereen de data vrij kan hergebruiken.

Gebrek aan digitalisering en verouderde ICT kost geld

Ondernemers en overheden zijn volgens OSF jaarlijks ‘onnodig veel geld kwijt’, daarbij wordt toegang tot cruciale overheidsinformatie ook beperkt. Er moet door ondernemers en overheden onder meer aan de KvK betaald worden voor de ‘vergaringstaak’, oftewel de generieke registratiekosten van de informatie. Volgens OSF is er bij het handelsregister sprake van een gebrek aan digitaliseren, achterstallig onderhoud en verouderde ICT-systemen. Deze gebreken zorgen ervoor dat de registratie meer geld kost dan nodig is. Toch worden ze doorbelast aan overheden en ondernemers die digitaal toegang willen tot het handelsregister. De OSF zegt dat de omvang van deze 'nalatenschap' veel tijd, geld en inspanning kost. 'Het werd pas laat duidelijk, en hij is groter dan verwacht.' Door de onnodig dure ‘vergaringstaak’ worden overheden en ondernemers die simpelweg toegang willen tot informatie belemmerd en op hoge kosten gejaagd’, zo meldt de organisatie. 

Verplicht aansluiten op handelsregister
De vraag naar handelsregister-informatie neemt intussen flink toe. Dit komt door de verplichting van overheden tot aansluiten op het handelsregister. Dit is volgens OSF niet zonder gevolgen. Zo heeft de toename van het gebruik van het handelsregister door de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied in 2015 geleid tot beperkte beschikbaarheid voor andere afnemers, waaronder ondernemers. ‘Naast deze diensten maken overheden ook extra kosten voor het afnemen van maatwerk of zoals de KvK het noemt ‘afwijkende’ klantvragen. Zo kost alleen al de omzetting van een maandabonnement naar een weekabonnement, een activiteit die de KvK ziet als maatwerk, een overheidsorganisatie 3.900 euro.’ De toerekeningen van de rijksbijdrage van de 116 miljoen, die de KvK krijgt uit de rijksbijdrage in 2017, is volgens de OSF daarnaast ‘niet zuiver te maken: sommige producten en diensten dragen immers bij aan meerdere taken.’

Wetsvoorstel Wijziging Handelsregisterwet

OSF roept de Tweede Kamer op om ervoor te zorgen dat de Algemene Rekenkamer nog voor behandeling van het wetsvoorstel Wijziging Handelsregisterwet, dat nu besproken wordt, onderzoek doet naar de daadwerkelijke kosten van registratie en verstrekking van informatie uit het handelsregister. De nu openbaar gemakte documenten bieden volgens de organisatie niet genoeg inzicht .