Friese gemeenten worstelen met opschaling

In diverse Friese gemeenten wordt momenteel het hoofd gebroken over de bestuurlijke toekomst. Zelfstandig blijven, ambtelijk samengaan of een bestuurlijke fusie zijn de drie opties die in een groot aantal gemeenten worden bekeken.

Financiële positie

In Kollumerland weten ze het wel. Die gemeente wil samen met Dantumadiel, Dongeradeel en Ferwerderadiel een nieuwe gemeente vormen. Dongeradeel ziet dat wel zitten, maar in Dantumadiel en Ferweradiel zijn ze er nog niet uit. In Dantumadiel is deze week de eerste van drie bewonersbijeenkomsten over de toekomst van de gemeente gehouden. De financiële positie van omliggende gemeenten en de locatie van het gemeentehuis waren onderwerpen die er de revue passeerden. De reacties en opmerkingen van de drie bijeenkomsten worden straks aan het college aangeboden. Dat brengt, mede op basis van de reacties, een advies uit aan de gemeenteraad. Dit jaar neemt de raad een besluit.

Top op bot verdeeld

In Ferweradiel liggen twee scenario’s voor: samenvoegen met Kollumerland, Dantumadiel en Dongeradeel of opgaan in Leeuwarden. Het college is tot op het bot verdeeld. Burgemeester Wil van den Berg is tegen herindeling, wethouder Haije Talsma is voor, de ander ziet liever een ambtelijke fusie, maar sluit een bestuurlijke fusie niet uit. ‘Zelfstandigheid is mooi. Maar als alle gemeenten om ons heen fuseren, kunnen wij niet achterblijven. We moeten voorkomen dat we een witte vlek op de Friese kaart worden’, vindt wethouder Jaap Hijma. Op 29 mei wordt er een referendum gehouden. Afgesproken is dat de gemeenteraad bij een opkomst van 50 procent het standpunt van de bewoners overneemt. De raad hakt in juni een de knoop door.

Dorpenrondes Littenseradiel

Ook in Littenseradiel neemt de raad in juni een besluit over herindeling. Via 23 zogeheten dorpenrondes wordt deze maand de mening van de inwoners gepeild; 19 ervan zijn inmiddels achter de rug. In het raadsvoorstel dat in mei het licht moet zien, worden de ‘gevoelens van de bevolking’ meegenomen, aldus woordvoerder Anneke Hoekstra. Twee voorkeursvarianten liggen voor. In de eerste gaan vijftien dorpen naar Súdwest-Fryslân, tien naar Leeuwarden en vier naar de nog te vormen gemeente Noordwest-Fryslân. In de tweede optie gaan er vijftien naar Sudwest-Fryslân, tien naar Leeuwarden en twee naar Noordwest-Fryslân. De provincie wil eigenlijk dat Littenseradiel helemaal naar Noordwest-Fryslân gaat. Aanvankelijk wilde het college dat ook, maar daar stak de raad een stokje voor.

Noordwest-Fryslân

De gemeenten Menameradiel, Franekeradeel, het Bildt en Harlingen werken aan de vorming van een gemeente Noordwest-Fryslân. Mogelijk dat twee of vier dorpen van Littenseradiel ook nog aanhaken. Eind februari heeft de raad van het Bildt besloten om bij inwoners hun oor te luister te leggen over de naderende fusie. Deze dorpenrondes worden naar verwachting eind mei of begin juni gehouden. Tijdens die bijeenkomsten zal het college toelichten waarom het voor een fusie in Noordwest-verband kiest en wat dit betekent voor de inwoners van het Bildt. Op zijn vroegst kan de fusie van de vier gemeenten en een stukje van Littenseradiel op 1 januari 2016 een feit zijn.

Raadplegend referendum

Eerder werd bekend dat de gemeente Leeuwareradeel heeft gekozen voor een toekomstige fusie met Leeuwarden. De raad heeft medio februari de uitslag van het raadplegend referendum (opkomst ruim 62 procent) overgenomen. Ruim 77 procent koos voor een herindeling met Leeuwarden en een krappe 18 procent gaf de voorkeur aan herindeling met Noordwest-Fryslân.