‘Fiscale aanpak criminelen vruchtbaarder’

Criminelen fiscaal aanpakken is succesvoller dan strafrechtelijk, aldus burgemeester Arend van Hout van de gemeente Westervoort. Hij pleit ervoor vaker die weg in te slaan in de strijd tegen de verwevenheid tussen onder- en bovenwereld en daarbij interdisciplinaire informatie-uitwisseling tussen ambtenaren te stimuleren.

Ondermijningsanalyses

‘We willen voorkomen dat Gelderland dezelfde kant opgaat als Noord-Brabant’, antwoordt Van Hout op de vraag of de verwevenheid tussen onder- en bovenwereld daar net zo groot is. Het aantal aanvragen van Gelderse burgemeesters om ondernemers door te lichten op banden met de onderwereld nam het afgelopen jaar toe tot 31. In 2015 ging het nog om 18 aanvragen. De provincie en het Districtelijk Veiligheidsoverleg Gelderland-Midden namen daarom het initiatief voor het programma Samen weerbaar dat tot doel heeft weerbaarheid tegen ondermijning door criminelen te vergroten. ‘Tegenover georganiseerde misdaad moet je een georganiseerde overheid zetten. Op lokaal niveau doen we ondermijningsanalyses. Door informatie van gemeentelijke buitendiensten en publieksbalies en wijkagenten naast elkaar te leggen ontstaan interessante dwarsverbanden.’

Afgeroomd vermogen inzetten

In zijn nieuwjaarstoespraak merkte burgemeester John Jorritsma van de gemeente Eindhoven al op dat het na de publicatie van en de media-aandacht voor het boek De achterkant van Nederland van onderzoeker Pieter Tops en journalist Jan Tromp stil bleef in politiek Den Haag. Van Hout onderschrijft de oproep van Jorritsma dat vanuit de landelijke politiek meer aandacht, faciliteiten en middelen richting regio’s moet. Hij wijst erop dat Gelderse burgemeester hun casuïstiek ook naar Den Haag sturen. ‘Maar je kunt ook afgeroomd vermogen van criminelen inzetten om meer zaken aan te pakken, zoals in Tilburg gebeurt.’ Gemeenten kunnen een slag maken door meer interdisciplinair informatie uit te wisselen over misstanden bij lokale ondernemingen. ‘Dat moet je natuurlijk wel zorgvuldig en binnen juridische kaders doen. Daarnaast speelt ook het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (RIEC) en de landelijke organisatie (LIEC) hierin een nuttige rol.’

Bewijslast omdraaien

Maar ook de Belastingdienst kan nog een slag maken door vaker boeken in te duiken van schijnbaar malafide ondernemers, vindt Van Hout. ‘Ik zie wel horeca waarvan ik sterk vermoed dat er iets niet klopt, maar toch blijven ze bestaan, omdat ze voldoen aan de vergunningen. Ik kan er dan niks mee.’ De strafrechtelijke aanpak duurt jaren en dan ligt de bewijslast bij het OM. Maar de Belastingdienst kan wel de boeken in duiken en dan moet de andere kant bewijzen hoe die dure auto wordt bekostigd. ‘Ik weet dat de Belastingdienst onderbezet is, maar de fiscale route kan veel opleveren. Daarin moet je dan keuzes maken.’

Hardnekkig probleem

Net als Jorritsma ontvangt ook Van Hout graag de helpende hand van burgers en ondernemers bij de bestrijding van criminaliteit, want naast een weerbare overheid moet ook de samenleving weerbaar zijn. ‘De regionale ondernemersvereniging luisterde onlangs aandachtig toen we hen vertelden hoe belangrijk het is te weten wat op een bedrijventerrein gebeurt. Malafide ondernemers zetten bonafide bedrijven op concurrentieachterstand.’ Van Hout is er veel aan gelegen om ook de landelijke politiek te activeren. ‘De verwevenheid tussen de onder- en bovenwereld wordt een hardnekkig probleem. Het raakt aan de fundamenten van onze rechtsstaat.’