Ex-wethouder Bladel: ‘Veel te veel vee’

Nog meer varkens en kippen in Bladel? Niet zolang ik hier wethouder voor gezondheid ben, zei Joan Veldhuizen (PRO5), en ze stapte op. De kansen op infectieziekten en aandoeningen aan de luchtwegen zijn al nu al enorm, maar worden met nog grotere veefabrieken volgens de ex-wethouder onacceptabel groot. 

Giftig spul
Je ziet ze niet in het buitengebied van Bladel, maar ze zijn er wel: 460.000 kippen, 121.000 varkens en 1.200 vleeskalveren. Als de Bladelse veebedrijven ingaan op de impliciete uitnodiging van de gemeente om te groeien, dan telt de gemeente voor we het weten 330.000 varkens, bijna 5.000 kalveren en meer dan een miljoen kippen. Veldhuizen: ‘Die dan rond de 900 miljoen kilo mest produceren. Dat giftige spul houden we hier en 80 procent van het vee gaat naar het buitenland. Daarvoor wilde ik als wethouder gezondheid niet de verantwoordelijkheid dragen. Er is geen twijfel meer dat de intensieve veehouderij serieuze infectieziekten en aandoeningen aan de luchtwegen met zich meebrengt. Het is volgens experts niet de vraag óf er met de veedichtheid in deze streek een infectieziekte onder mensen uitbreekt, maar wanneer.’

Lobby ZLTO
Eind vorig jaar zag de toekomst er nog rooskleurig uit voor de wethouder van PRO5, een lokale partij die actieve leden van GroenLinks en PvdA voor de raadsverkiezingen in 2014 oprichtten. De gemeenteraad van had in de keuzenota plattelandsbeleid namelijk bepaald dat de ‘gezondheidsrisico’s door de intensieve veehouderij maximaal beperkt’ moesten worden. Of het college van PR05, CDA en Vrije Hapertse Partij deze oekaze maar wilde verwerken in zijn omgevingsvisie. Maar onlangs bepaalden haar collega’s in het college in de omgevingsvisie 1.0 dat veehouderijen in haar gemeente mogen uitbreiden. Veldhuizen: ‘De gemeente wil vriendelijk zijn voor ondernemers en men vertrouwt op de techniek om de uitstoot van fijnstof, geur en ammoniak te verlagen. Addertje onder het gras is dat die dure technieken alleen geïnstalleerd kunnen worden als de veestapel wordt uitgebreid. Het college, met het CDA voorop en gevoed door de lobby van de ZLTO, is gevoelig voor dat verkoopargument van de vee-industrie. En dus mag de veestapel in Bladel groeien, op voorwaarde dat die techniek er komt.’

Mestfabrieken
Een mooie deal, zo lijkt het, maar daarmee zijn de gezondheidsrisico’s niet ‘maximaal beperkt’. Acceptabel voor het CDA en de Vrije Hapertse Partij, onaanvaardbaar voor Veldhuizen, die uit het college stapte. Aan de uitstoot van vuiligheid in Bladel mag namelijk wat worden gedaan, het onderliggende gezondheidsprobleem laat de gemeente volgens haar ongemoeid. ‘Het probleem wordt door de groei van veestapel alleen maar groter’, zegt ze. ‘Door de hogere concentratie van vee neemt de kans op infectieziekten toe. Die risico’s kun je niet technisch beheersen.’

Naar aanleiding van haar vertrek debatteerde de Tweede Kamer begin deze maand over de ‘problemen in de intensieve veehouderij’. In Brabants commissaris van de koning Wim van de Donk dacht ze aanvankelijk een medestander te hebben, maar een paar weken geleden kwam de provincie met het voorstel om de bouwblokken te vergroten (boerenbedrijven hebben in het bestemmingsplan een terrein aangewezen gekregen waarbinnen ze bouwwerken moeten concentreren/red.) ‘En om het mestprobleem in Brabant nóg groter te maken, heeft het provinciebestuur gemeld dat Nederland zijn mest straks naar Brabant kan brengen. Daarvoor wil de provincie mestfabrieken neerzetten.’

Ondernemersvriendelijk
Duurzaamheid in de intensieve veehouderij, zoals door de provincie bepleit, en gezondheid, zoals door Veldhuizen bepleit, verdragen elkaar niet. ‘Het is een andere manier van denken’, zegt ze. ‘Je denkt in systemen en hebt een grenzeloos vertrouwen in techniek, of je pakt het probleem bij de bron aan. En die bron is veel te veel vee. Ook de provincie wil ondernemersvriendelijk zijn. Dat willen we allemaal, maar wat mij betreft niet ten koste van de gezondheid.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 8 van deze week (inlog)