'Dr. Clavan-volk fnuikend voor crisiscommunicatie'

Met al die deskundologen die bij een calamiteit of crisis vanuit algemene kennis snel een oordeel geven, wordt zo'n ramp eigenlijk alleen maar groter, vindt de Tilburgse burgemeester Peter Noordanus. De overheid zou zelf een pool van deskundigen moeten hebben.

Niet zinloos zenden
Noordanus uitte zijn zorgen over de crisiscommunicatie op een symposium van de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant. Hij ziet in de afgelopen tien jaar veel veranderingen, vooral door de opkomst van de burgerjournalistiek, internet en Twitter. Daar moet een burgemeester rekening mee houden. 'Het zenden van nieuws of boodschappen die niet aansluiten bij het gevoel en de gevoelens heeft geen of nauwelijks zin', zei hij op het symposium.

Clavan's framen communicatie
Regie op rampencommunicatie is cruciaal, maar maar die gevoelens bij burgers worden in hoge mate bepaald door wat hij noemt "het dr. Clavan-volkje", naar het typetje van Koot en Bie. 'De media beschikken over een heel arsenaal aan deskundigen en vermeende deskundigen, die bij iedere ramp of crisis binnen een uur paraat zijn en altijd bereid zijn hun licht te laten schijnen op de gebeurtenis.' Zij "framen" de communicatie, en de crisiscommunicator heeft het nakijken. De brand in Moerdijk is een voorbeeld. Die werd al snel vergeleken met Tsjernobyl en zou grote gevolgen voor de volksgezondheid hebben. En passant werd het overheidsoptreden in twijfel getrokken.

Buiten context
Het verhaal wordt soms nog verergerd door "rijkswijsneuzen". 'Als vanuit het rijksniveau, los van de context, met onbegrijpelijke taal gecommuniceerd wordt, los van de club die met de rampenbestrijding bezig is, dan gaat het ook verkeerd.'

Brug slaan
Noordanus put ook uit eigen ervaring in Tilburg, zoals bij een grote brand eind 2010. 'Voor je het weet vat de mening post dat de overheid het niet goed doet, feiten achterhoudt, geruststellende mededelingen doet en daardoor de zaak niet onder controle heeft. Of soms nog erger, dat de overheidscommunicatie meer gericht is op de reputaties dan op de relaties. In mijn opinie moet crisiscommunicatie een brug slaan tussen werkelijke feiten en de maatschappelijke beleving daarvan. Het is de opdracht aan de bestuurder om in de communicatie die brug te slaan.'

Deskundigheid achter de hand
Noordanus zegt desgevraagd twee dingen te hebben geleerd van crises als deze, de vuurwerkramp in Enschede, de brand bij Moerdijk en de rellen in Haren. 'Je moet zelf deskundigheid achter de hand houden.' Dat zou kunnen op het niveau van de veiligheidsregio, maar wellicht is het beter een pool van deskundigen op nationaal niveau te organiseren, met mensen die voor dergelijke zaken getraind worden. 'Daar ligt een rol voor organisaties als het RIVM.' Daarnaast moet de crisiscommunicator - in casu de burgemeester - proactiever communiceren. 'Je moet je eigen weerwoord voorbereiden en vooral ook niet bang zijn je eigen onzekerheden te laten zien.'