Discussie over openbaarmaking stukken Lansingerland
De gemeente Lansingerland publiceert geen ingekomen stukken meer op haar website sinds daar vorig jaar per abuis persoonlijke medische gegevens van een particulier op verschenen. D66 en andere partijen willen nu meer openbaarheid.
Na een fout met het publiceren van persoonlijke medische gegevens van een particulier op de gemeentelijke website zijn ingekomen stukken in Lansingerland alleen nog in te zien op het gemeentehuis. Dat is conform de wet, zegt de bestuurlijke driehoek. Maar een aantal partijen wil meer openbaarheid.
Niet van deze tijd
‘We konden de exacte consequenties van de aangepaste procedure als presidium destijds niet goed overzien’, zegt D66-fractievoorzitter Michiel Muis. Na het constateren van de fout heeft de griffie de procedure razendsnel aangepast, waardoor alleen nog de titels van ingekomen stukken op de gemeentelijke website staan. Raadsleden kunnen de stukken in het raadsinformatiesysteem inzien, maar burgers moeten ervoor naar het gemeentehuis. Muis: ‘Dat is niet meer van deze tijd, het is niet klantvriendelijk en past ook niet in het streven inwoners meer bij het beleid te betrekken.’
Niet zo zwart-wit
Muis dacht dat alleen stukken met persoonsgegevens van individuele burgers niet meer op internet zouden worden gepubliceerd, maar dit blijkt ook te gelden voor stukken van college naar raad, stukken van andere gemeenten of van de VNG en van verenigingen of stichtingen. Navraag bij de VNG, de bestuurdersvereniging van D66 en griffiers van andere gemeente leerde Muis dat het niet zo zwart-wit hoeft. ‘Stukken van college naar raad zijn sowieso openbaar en ook die van overheden van buiten of van verenigingen of stichtingen. Zelfs bij mensen met een klacht of die iets onder de aandacht van raad en samenleving willen brengen is er belang van openbaarheid. Voor wie aangeeft niet op de site te willen, moet je je afvragen hoe je dat wilt regelen.’
Rechtmatig handelen
Muis stelde zijn streven naar meer openbaarheid aan de orde in het presidium waar hij veel weerklank kreeg. Toch heeft de driehoek (griffier/burgemeester/gemeentesecretaris) een voorstel naar de raad gestuurd waarin zij na weging van vier opties een voorkeur uitspreken voor handhaving van het huidige beleid. Een van de redenen dit te doen is dat de gemeente dan rechtmatig handelt. ‘Hun stelling is dat alle andere overheidsinstanties zich niet aan de wet houden’, vat Muis samen.
Disclaimer juridisch zeer discutabel
Het presidium wilde weten waarom diverse andere gemeenten wel alle ingekomen stukken integraal op hun website plaatsen, soms met disclaimer dat stukken online kunnen worden geplaatst als de afzender niet aangeeft daar bezwaar tegen te maken. De driehoek consulteerde het CBP, de VNG en advocatenkantoor Kennedy Van der Laan, dat juridische nascholingscolleges verzorgde voor de VNG. De laatste noemt een disclaimer “juridisch zeer discutabel”. Een betrokkene moet ondubbelzinnig toestemming geven om gegevens te publiceren. Publicatie van persoonlijke gegevens heeft wettelijke beperkingen, als die niet worden nageleefd bestaat het risico op inbreuk op de persoonlijke levenssfeer.
Maak persoonsgegevens zwart
Zowel CBP als VNG houden zich op de vlakte en wijzen op bestaande richtlijnen. Gemeenten moeten zelf een keuze maken hoe ze met openbaarmaking omgaan. Wel vindt de VNG dat het CBP soms doorslaat in regels dat een naam van een inspreker bij de raad bijvoorbeeld niet in een verslag mag staan en vindt ze de bewaartermijnen voor digitale gegevens veel te kort. Volgens de VNG dient het streven wel te zijn zoveel mogelijk actief openbaar te maken. Een VNG-beleidsmedewerker adviseerde de driehoek dat het maar het beste was bepaalde persoonsgegevens in documenten zwart te maken.
Hoge boetes
In een mailwisseling tussen griffier en presidium met Muis als woordvoerder worden deze argumenten herhaalt en wijst de griffier erop dat een voorstel bijna door de Tweede Kamer is waarin toezicht op de Wet Bescherming Persoonsgegevens wordt verscherpt en boetes worden verhoogd tot maximaal 800 duizend euro. Mede in dit licht weegt de driehoek bescherming van persoonsgegevens zwaarder dan toegankelijkheid van stukken via internet.
Werkbare middenweg
Muis wijst erop dat een deel van die mailwisseling niet is gepubliceerd. ‘Daarin zeg ik dat best een werkbare middenweg te vinden is. Ik hoopte dat het voorstel van de driehoek ook al die middenweg zou bewandelen, maar men volhardt.’ De voorkeur van D66 is alles op de site te zetten en persoonlijke informatie weg te lakken. ‘Bedenk dat het huidige beleid zijn schaduw vooruitwerpt. Zienswijzen van particulieren kunnen we niet meer in het openbaar bespreken. Door te weten waar iemand woont, kunnen we diens belang inschatten.’ Daarbij bevat 95 procent van de stukken volgens Muis geen gegevens die inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer. ‘Ik snap dat het arbeidsintensief is alles in te scannen en namen weg te lakken, maar de raad bepaalt of het daar geld voor wil uittrekken en ik wil dat om bovengenoemde redenen wel.’
De commissie Algemeen bestuur discussieert op 13 mei over het voorstel. Op 28 mei wordt het voorstel in de raadsvergadering besproken en zal D66 een amendement indienen.
Het incident moet als incident worden opgelost tussen de gemeente en betrokkene met excuses. Dat de betreffende documenten dan wel direct worden verwijderd van het openbare deel, is de bijkomende actie. Maar voor het overige: geen paniek en regelen op een professionele bestuurlijk correcte manier. College, bestuurlijke driehoek, presidium zijn allemaal voorportalen, de raad is het beslissende orgaan en tot dat die besloten heeft, is een incident een incident.
PS: een grammaticale toets vóór de publicatie zou BB niet misstaan. In ieder geval twee berichten in deze nieuwsbrief die niet zijn getoetst op voltooide deelwoorden.