Dijkhoff: Akkoord geen sluitstuk

Het concept-bestuursakkoord tussen Rijk en gemeenten over de opvang van vluchtelingen is geen sluitstuk. Er komen meer afspraken bij de Voorjaarsnota. Daarvoor is het nodig dat Rijk en gemeenten niet met de rug naar elkaar toe staan, maar schouder aan schouder. Dat zei staatssecretaris Klaas Dijkhoff maandag op het VNG-congres.

Constructief

‘Als het vluchtelingenvraagstuk niet nijpend was, hadden gemeenten gezegd: dit kunnen we er niet bij hebben op een fatsoenlijke manier’, aldus staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Klaas Dijkhoff. ‘Maar wij bepalen niet hoeveel vluchtelingen we op kunnen nemen.’ Hij is blij dat gemeenten constructief naar bestuurlijke oplossingen willen zoeken en stelt vast dat dit noodzakelijk is. ‘Er bestaat geen Nederland dat geen deel van een gemeente is.’

Grote achterstanden
Draagvlak is volgens Dijkhoff niet statisch, maar gemeenten en rijk moeten daar wel zorgvuldig meer omgaan. Hij wijst erop dat 48 duizend mensen in de opvang zitten en acht de kans heel groot dat dit oploopt tot 60 duizend. ‘Sommige mensen zeggen dat we ooit 90 duizend mensen in de opvang hadden, maar dat was na meerdere jaren. We hebben nu een grote opdracht, want we hadden al grote achterstanden. ‘In rustige jaren hebben we achterstand laten oplopen.’

Geen mensen op straat
Dijkhoff stelt vast dat ‘helaas ook anderen dan alleen Syriërs zich in de vluchtelingenstroom vermengen, zoals bijvoorbeeld Serviërs’. ‘Om draagvlak te krijgen, moeten we sneller duidelijkheid bieden en intussen echte rechthebbers op bescherming opvang bieden. U werkt hier iedere dag aan. Zonder flexibiliteit van gemeenten was dat niet gelukt. We zijn nu het enige land dat geen mensen op straat heeft.’

Geen sluitstuk
Het aantal statushouders dat wacht op huisvesting staat nu op 17 duizend en groei met duizend per maand, liet Dijkhoff weten. Hij noemt het concept-bestuursakkoord vanuit de positie van het rijk broodnodig. ‘Het is geen sluitstuk. Er komen meer afspraken bij de Voorjaarsnota. Daar moet over gesproken worden. Je kunt niet met de rug naar elkaar toe en met een schouder aan een schouder.’

Vicieuze cirkel
Het akkoord doorbreekt volgens Dijkhoff de verkeerde vicieuze cirkel. ‘Statushouders blijven nu in asielzoekerscentra. Daardoor ontstaat een tekort en moet ik weer op zoek naar noodopvang. Noodopvang en meer asielzoekerscentra blijven nog wel nodig en ook de soms moeilijke gesprekken met omwonenden over draagvlak.’ Hij noemt twee uitdagingen als dit een gemeente niet lukt: je ontneemt je bewoners de mogelijkheid om te ervaren hoe de aanwezigheid van een opvang echt is en je maakt het voor andere gemeenten lastiger. Daar moeten we elkaar op aanspreken.’

Uitdunnen
Gemeenten handelen volgens Dijkhoff snel en weten hem te vinden. ‘Ik zeg niet wir schaffen das. Het is een grote klus en moeilijk voor u. Maar als we met het akkoord verder kunnen, dan zeg ik: het kan kunnen.’ Hij staat open voor kleinschaligheid, maar dat betekent meer werk voor iedereen. ‘Je dunt je voorzieningen uit met dit maatwerk. Je moet dan gaan denken aan pooltjes om voorzieningen te delen.’

Draagvlak
De Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan was aangenaam  verrast door het bestuursakkoord. ‘De noodopvang asielzoekers moet plaatsvinden zonder lokale samenlevingen te ontwrichten. Ik vind het begrijpelijk dat de bezorgdheid zich naar gemeenten richt. We moeten daar niet bang voor zijn.’ Volgens VNG-voorzitter Jan van Zanen is in lokale gemeenschappen draagvlak nodig. ‘Samen met vrijwilligers, rijk, woningcorporaties dragen we bij. Schouder aan schouder. Dit akkoord is geen sluitstuk. We zijn er nog lang niet, maar we hebben wel piketpalen geslagen.’