Burgemeester “corrigeert” interpellatietekst GroenLinks

Burgemeester André Bonthuis van Schoonhoven schrapte een deel van een interpellatietekst van GroenLinks van de gemeentesite. GroenLinks vindt dit censuur en verwijtbaar. Bonthuis beroept zich op gedragsregels en het privacybeginsel.

Gemeente heeft voorbeeldfunctie
‘De gemeente heeft een voorbeeldfunctie’, stelt de sinds oktober 2010 waarnemend burgemeester van Schoonhoven André Bonthuis (PvdA). ‘In de tekst van GroenLinks werd met naam en toenaam een directeur van een (inmiddels failliete, WB) lakfabriek genoemd en verwezen naar vermeende strafbare feiten. Dat kan niet. Ik heb dat deel naar de besloten vergadering verwezen.’

Raad overrulede burgemeester
Bonthuis beroept zich op het privacybeginsel in de wet openbaarheid van bestuur. ‘Dit mag niet in de openbaarheid. GroenLinks heeft de naam geschrapt, maar sprak wel over de “directeur van de fabriek”. Ook dat is te herleiden naar de persoon, dus ook dat wilde ik niet.’ GroenLinks bracht dit in een nieuwe interpellatietekst aan het licht in de raad. Die besloot de burgemeester te overrulen en liet GroenLinks alsnog de tekst uitspreken in het openbaar.

Gedragsregels raad in de maak
Volgens de burgemeester nemen de griffie en de voorzitter van de raad de voorbeeldfunctie van de raad goed onder de loep en zijn gedragsregels in de maak over hoe stukken van de raad eruit moeten zien. ‘Ik wilde het wel mogelijk maken om de vragen in het openbaar te stellen. Ik heb de tekst dus in tweeën gedeeld. Het deel over de niet-verifieerbare misdrijven over de persoon besloten, het andere deel openbaar. Nee, dat is geen censuur.’

Niet geïnformeerd over geschrapte tekst
Fractievoorzitter Ad Struijs van GroenLinks denkt daar anders over. Volgens hem is hij niet geïnformeerd over het feit dat een deel van zijn interpellatietekst is geschrapt. ‘De griffier vroeg of ik geen namen wilde gebruiken. Die heb ik eruit gehaald. Daarna zag ik pas op de website dat alleen mijn vragen waren gepubliceerd, verder niets. In de raadsagenda staat ook niet dat mijn tekst in de bijlage is aangepast. Ik had de tekst al eerder volledig toegezonden en toen kwam het niet op de website en zat de tekst ook niet bij de raadsstukken.’

'Burgemeester in het nauw'
In de raad heeft Struijs vier interpellaties gedaan, waaronder de gehele interpellatie die was geschrapt. ‘De raad ging akkoord met alle interpellaties. Ik heb een aparte interpellatie gehouden over de bevoegdheid van de burgemeester om tekst te schrappen. Hij raakte toen een beetje in het nauw. Hij liep rood aan en begon de ernstige ziekte waar hij van hersteld is erbij te halen “en dat hij nu dit gedoe erbij kreeg”. Ook verweet hij me dat onderwijsinstellingen boos op mij waren over een bepaald issue. Maar dat had er helemaal niets mee te maken! Mijn interpellatie ging over vervuiling van grond. Een heel belangrijk issue wat hier al taalf jaar speelt. Ze hadden me niet eens uitgenodigd voor de oplevering van de gesaneerde locatie. Na druk van de pers deden ze dat toch, maar toen bleken ze het tijdstip ineens een half uur vervroegd te hebben. Nu ja..’

Bevoegdheid burgemeester?
Struijs vraagt zich af of de burgemeester bevoegd is dit soort acties te ondernemen. Hij weet dat een wet in aantocht is die de burgemeester meer bevoegdheden geeft in het kader van integriteit. ‘Dat vind ik prima. Daarom heb ik de namen ook geschrapt, maar volgens de burgemeester “zag ik het allemaal verkeerd”. Ik vind ook niet dat bewoners in een kwaad daglicht moeten worden gezet. Ik noem ook geen namen. Ik zeg ook “de voormalig directeur”, omdat ik niet het hele bedrijf wil noemen, want dan zouden juist alle werknemers “schuldig” zijn.’

Zorgvuldigheid en integriteit
Bonthuis vindt dat raadsvragen moeten voldoen aan gedragsregels van de raad. ‘Met vrijheid van meningsuiting heeft dat niets van doen. GroenLinks kan ook van alles op zijn eigen site plaatsen.’ Het gaat erom zorgvuldigheid te betrachten in het domein van de gemeenteraad met inachtneming van het reglement van orde en de gedragscode. ‘Het gaat over integriteit en interpretaties daarvan. Het reglement van orde geeft helderheid. We zijn bezig met een grote actie hieromtrent. Alles moet transparant zijn, maar er zijn ook gedragsregels, dus je kunt niet zomaar ongefundeerde uitspraken doen. Als raadslid heb je weliswaar immuniteit, maar je ziet dit verschijnsel nu overal in gemeenteland opflitsen.’

Griffier en burgemeester zijn voorportaal
Misschien is Schoonhoven een goed voorbeeld voor het Genootschap van Burgemeester of de Vereniging van Griffiers om aandacht aan te besteden, denkt Bonthuis. ‘Het gaat om de voorbeeldfunctie en normale fatsoensnormen. Mensen die worden beschuldigd kunnen zich niet verdedigen.’ Een meerderheid van de raad hecht aan zorgvuldigheid, aldus Bonthuis. ‘Soms zitten bijdragen op het randje van laster en belediging. De griffier en ik zijn het voorportaal. Wij kijken of het financieel of economisch belang van de gemeente in het geding is en bewaken de persoonlijke levenssfeer. Raadsleden moeten zich er politiek bewust van zijn wanneer ze mensen kwetsen. Ik krijg brieven van dit bedrijf en van de schoolbesturen, waarin zij stellen in hun goede naam te zijn aangetast. Daar moet ik op reageren. Maar de raad bepaalt. ’

Nuttige discussie
Bonthuis vind dat hij de stukken terecht verwijderde, omdat de gemeente kan worden aangesproken op uitspraken die GroenLinks doet op de gemeentesite. Maar mensen moeten daar toch ook op de gemeentesite kennis van kunnen nemen en dan zelf hun oordeel vellen? En uitspraken kunnen toch ook in de raad worden weerlegd? ‘Dat is een interessant casus. Opgerekte onschendbaarheid is op gemeentevlak interessant. We willen op basis van vertrouwen met elkaar omgaan, maar de omgangsvormen bepaal je als raad zelf.  De griffier en ik doen voorstellen voor eigen regels over normen en waarden en die worden in een openbaar raadsdebat behandeld. Het is nuttig om deze discussie te voeren.’

'Burgemeester handelde verwijtbaar'

Struijs vindt dat  de vrijheid van meningsuiting wel degelijk is geschonden en hij op deze manier zijn werk als gemeenteraadslid niet kan doen. ‘Ik vind dat de burgemeester hier verwijtbaar heeft gehandeld. Eerst dacht ik: laat maar zitten. Maar dit is de tweede keer, de vorige keer had ook met een vertrouwelijke interpellatie te maken. Ik ga het daarom voorleggen aan de juridische afdeling van de VNG. De burgemeester heeft een grote staat van dienst en is een hele aardige man. Maar ik denk dat hij nooit eerder zo’n kritische raad heeft meegemaakt en zich vergaloppeert. Ik krijg voor mijn positie ook van allerlei kanten steun.’ Het vertrouwen van Struijs heeft Bonthuis nog wel. ‘Ik had een tekst met een motie van afkeuring bij me, maar ik wacht nog even af.’

Aanstaande maandag is een commissievergadering over de gedragsregels en aan het eind van de maand worden ze in de raadsvergadering  behandeld.