Bijleveld: ‘Stemcomputer nog ver weg’

Alles moet in het werk worden gesteld om de Kamerverkiezingen op 9 juni beter te laten verlopen dan die voor de gemeenteraden op 3 maart, meent Bijleveld. Zij stelt vast dat niet alleen zij is geschrokken van de incidenten op 3 maart. ‘Op twee door Binnenlandse Zaken georganiseerde voorlichtingsdagen voor 9 juni kwamen 380 ambtenaren af. Dat zegt toch wel wat.’

Een pakket reparatiemaatregelen moet incidenten op 9 juni voorkomen. Met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) sprak Bijsterveld af dat de bezetting in de stembureaus, waar nodig, wordt uitgebreid. De aanwijzingen voor leden van de stembureaus zijn verbeterd. Bijleveld: ‘Op de nieuwe instructie- cd van Binnenlandse Zaken staat nu een test wat wel en wat mag niet in het stembureau.’

Proces-verbaal

Om het vastleggen van de uitslag te vereenvoudigen is voorts het proces-verbaal aangepast. Dat moet voorkomen dat er fouten worden gemaakt bij het toekennen van de voorkeursstemmen - de oorzaak voor de meeste hertellingen op 3 maart. Bijleveld: ‘Er is ook een nieuw stembiljet in de maak, maar dat kan nog niet op 9 juni worden ingezet. Daarvoor is een wetswijziging nodig.’

Net als bij de vorige verkiezingen worden in een landelijke voorlichtingscampagne burgers er op gewezen dat ze altijd een stempas én een geldig legitimatiebewijs moeten meenemen. Daarnaast wordt bijzondere aandacht besteed aan oudere kiezers. Zo krijgen verpleeg- en verzorgingstehuizen en apotheken van BZK speciaal voorlichtingsmateriaal zoals posters, folders en een informatiefilm. In die informatie staat ook dat een verlopen identificatiebewijs nog 5 jaar na verloop gebruikt mag worden om te stemmen. Gebleken is dat vooral ouderen vaak geen nieuw ID-bewijs meer aanvragen.

De VNG en een aantal burgemeesters riepen het kabinet eerder op om toch vooral door te gaan met het zoeken naar een nieuwe stemcomputer. Bijleveld heeft na advies van de commissie-Korthals Altes de stemcomputer in 2007 in de ban gedaan. De stemcomputer was onbetrouwbaar. Bijleveld: ‘Het zou ideaal zijn als zo’n machine goed zou werken. Maar zolang het stemgeheim niet is gewaarborgd, is de stemcomputer buiten beeld.’

Los van de techniek, doet zich nog een ander probleem voor. ‘Je kunt niet één leverancier voor zo’n computer hebben, je moet er volgens de regels meerdere hebben’, weet de staatssecretaris. ‘En er zijn nog ingewikkelde kwesties te regelen, zoals het beheer van broncodes. Maar mocht het zover zijn dat alle blokkades weg zijn, dan zal eerst ook nog de Kieswet veranderd moeten worden. Want de stemcomputer staat daar niet meer in.’

De staatssecretaris denkt niet dat het snel zover komt: ‘We kijken goed om ons heen en in andere landen is het niet anders. In de Verenigde Staten, Duitsland en Italië wordt ook weer met het potlood gestemd.’