Arubaanse Wob-regen treft Nederland

Zeker vier Arubanen hebben Nederlandse overheidsorganisaties de afgelopen jaren bestookt met honderden Wob-verzoeken. Zij worden allemaal bijgestaan door dezelfde juridisch adviseur, Malcolm Lennox Hassell van Consultorio San Nicolas.

Veel ambtenaren vermoeden dat Hassell de man achter de Wob-verzoeken is en dat hij informatieverzoeken namens zijn cliënten indient. Hij zou uit zijn op dwangsommen en vergoeding van proces-, reis- en verblijfskosten. De juridisch adviseur wist bij zeker tientallen overheidsorganisaties geld los te krijgen, voornamelijk proceskostenvergoedingen. De Arubaanse Wob’ers zijn afkomstig uit San Nicolas, de tweede stad van het Caribische eiland.

Honderden Wob-verzoeken
Een van hen, John Bromet, diende via Hassell de afgelopen jaren Wob-verzoeken in bij alle circa 400 Nederlandse gemeenten, twaalf provincies en elf ministeries. De Arubaan wil onder meer van gemeenten weten hoeveel bezwaarschriften, ingebrekestellingen en klachten ze hebben ontvangen. Ook is Bromet benieuwd of zij de wettelijke rente over dwangsommen hebben uitbetaald. Bromet zegt een boek over de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) te willen schrijven. Volgens Hassell wil zijn cliënt daarin onder meer dieper ingaan op bekende notoire Wob’ers als Volker Quacken van Lemkens Juridisch Advies en J. van Gemert.

Een andere cliënt van Hassell wil informatie hebben over milieuvergunningen, de toepassing van de Wet Bibob, bijstandsgerechtigden en het prostitutiebeleid. Dat moet leiden tot ‘een bloemlezing over de Wob’, zegt Hassell. Hoewel de indiener van de Wob-verzoeken begin dit jaar om het leven kwam, zal zijn dochter volgens de juridisch adviseur het onderzoek voortzetten. Weer een andere cliënt van Hassell is bezig met een onderzoek naar (oud-) burgemeesters. Ook dat onderzoek moet tot een publicatie leiden, zegt de adviseur.

Forum VNG
Op een besloten forum van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten trekken ambtenaren van begin af aan (maart 2014) de intenties van Hassell en Bromet in twijfel. ‘Ik weet dat we voorzichtig moeten zijn met deze heren. Het is evident dat het deze lui alleen gaat om de vergoeding van de kosten van rechtsbijstand’, schrijft een ambtenaar van de Friese gemeente Opsterland.

Margriet Renkema, juridisch medewerker bij de Groningse gemeenten Marum en Grootegast, laat in een toelichting weten: ‘Gelet op de vraagstelling van de verzoeken en de verdere werkwijze waren de verzoekers overduidelijk uit op hetzij het verbeuren van dwangsommen, hetzij proceskostenvergoedingen in bezwaar of beroep.’

Een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat ‘de activiteiten van deze heren’ bekend zijn bij het ministerie en de Nederlandse vertegenwoordiging op Aruba. ‘Maar de bestuursorganen aan wie de Wob-verzoeken gericht zijn, zullen zelf moeten beoordelen of het om misbruik gaat. Als de rechter heeft bepaald dat er inderdaad sprake is van misbruik, kan het betreffende bestuursorgaan de gemaakte kosten terugeisen.’

Niets schelen
Afgelopen februari stelde de rechtbank in Limburg vier Limburgse gemeenten (Venray, Schinnen, Beesel en Peel en Maas) in het gelijk. Volgens de rechtbank heeft Hassell misbruik gemaakt van een wettelijke bevoegdheid. Hij diende namens Bromet Wob-verzoeken in om ‘ten laste van de overheid geldsommen te incasseren’ en daarmee geeft de Arubaan blijk van ‘kwade trouw’. Het beroep van de Arubaan is dan ook ‘niet ontvankelijk’ verklaard.

Hassell is niet zo onder de indruk van de uitspraak van de Limburgse rechtbank. Liever wijst hij op de procedures die hij wel heeft gewonnen. ‘In ruim 80 procent van de gevallen zijn we in het gelijkgesteld.’ De juridisch adviseur wijst erop dat hij en zijn cliënten gewoon gebruik maken van wettelijke bevoegdheden. ‘Gemeenten beschuldigen iedereen van misbruik. Als ze ons de gevraagde informatie gewoon per post hadden gestuurd, was het boek van Bromet al klaar geweest. Maar het kan die ambtenaren niets schelen als er procedures gevoerd moeten worden, want ze worden zelf niet aansprakelijk gesteld.’ 

Doelwit misbruikers
De Wet openbaarheid van bestuur (Wob) is al langer doelwit van misbruikers, ook uit het buitenland. Zij vragen grote hoeveelheden informatie op bij overheidsorganisaties en als die niet op tijd alle gegevens leveren of een Wob-verzoek buiten behandeling stellen, eisen de indieners een dwangsom of proberen zij een bewaarschrift een proceskostenvergoeding af te dwingen.

Verantwoording:
Binnenlands Bestuur heeft John Bromet meermaals om een interview gevraagd, maar na een aanvankelijke toezegging zag hij daar vanaf. De andere Arubaanse Wob’ers waren niet traceerbaar of reageerden niet op contactverzoeken. Hun juridisch adviseur, Malcolm Lennox Hassell, zegt dat zijn andere cliënten ‘geen publiciteit wensen’. Voor dit artikel heeft Binnenlands Bestuur een rondgang gemaakt langs tientallen gemeenten, provincies en ministeries en sprak met tal van ambtenaren. Een deel van hen wenst anoniem te blijven.

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur van deze week (inlog)