Amsterdam doet gekozen deelraad in de ban

De gemeente Amsterdam zal vanaf 2018 geen gekozen stadsdeelbestuurders meer hebben, maar een door het college benoemd dagelijks bestuur dat door de gemeenteraad vastgesteld beleid uitvoert. Om lokale belangen goed te behartigen komen er zeven adviescommissies met vier leden per gebied, waarvoor inwoners zich verkiesbaar kunnen stellen. Dat staat in een collegevoorstel voor een nieuw bestuurlijk stelsel in Amsterdam.

Rapport-Brenninkmeijer

Aanleiding voor dit voorstel is het rapport "Amsterdam 2020" dat de advies- en evaluatiecommissie bestuurlijk stelsel Amsterdam onder leiding van voormalig Ombudsman Alex Brenninkmeijer) afgelopen juli uitbracht. Hierin wijst die commissie op gebreken in de samenwerkingscultuur en op de structuurfout van het dubbelmandaat, waardoor de bestuurders in de stadsdelen zich zowel moeten verantwoorden naar college en raad als naar hun kiezers. De bestuurscommissies functioneren in het huidige stelsel te veel als zelfstandige bestuurslaag en te weinig als verlengd bestuur.

Cultuurverandering bij bestuurders en ambtenaren
Het college herkent de knelpunten in de werking van het stelsel, schrijft D66-wethouder Abdeluheb Choho. 'Zeker door de combinatie met een grote ambtelijke reorganisatie functioneert het bestuurlijk stelsel nog niet optimaal. Dit geldt ook voor het gebiedsgericht werken en hoe verschillen tussen wat gebieden nodig hebben doorwerken in maatwerk in beleid.' Om als gemeente betere resultaten te halen moet je niet alleen naar de bestuurlijke inrichting van de gemeente kijken, maar zijn vooral verandering in houding en gedrag nodig. Een terechte constatering van de commissie, aldus het college. 'Daarmee doet de commissie een oproep aan bestuurders, maar ook aan ambtenaren. Ook al vergt

cultuurverandering een lange adem, stevige inzet daarop is noodzakelijk.

Lokaal bestuur blijft noodzakelijk
Volgens het college vraagt het bestuurlijk stelsel op vijf aspecten om verbetering. Aanpassingen die aansluiten bij de aanbevelingen van de commissie-Brenninkmeijer moeten leiden tot meer ruimte voor participatieve democratie, voor de burger beter uitlegbare keuzes, betere aansluiting van het beleid op de lokale opgave, een betere samenwerkingscultuur en een bestuursstijl die naar buiten gericht is. De eerste afweging die het college maakt is de keuze voor lokaal bestuur of niet. Het college concludeert dat de centrale vraag vanuit het perspectief van Amsterdammers is: hoe kan lokaal zo veel en snel mogelijk effect worden bereikt met zo min mogelijk bestuurlijke drukte en bureaucratie? Het perspectief van de Amsterdammer is voor het college leidend en het belang van de burger weegt voor hem het zwaarst. Daarom blijft lokaal bestuur volgens het college noodzakelijk

21 dagelijks bestuurders

Met het voorstel voor een nieuw bestuurlijk stelsel wil het college het gekozen principe van één bestuur van de hele stad meer gestalte geven, maar ook een stelsel van verlengd bestuur met een duidelijke betrokkenheid van de buurten. Met een door het college benoemd dagelijks bestuur dat door de gemeenteraad vastgesteld beleid uitvoert wordt het duidelijker wie er gaat over het beleid, namelijk de gemeenteraad, met als uitvoerders het college en de daaronder vallende dagelijks bestuurders, schrijft Choho. In totaal worden 21 dagelijks bestuurders benoemd voor de zeven stadsdelen.

Geen partijlidmaatschap nodig
De adviescommissies gaan het dagelijks bestuur van het stadsdeel of een raadscommissie van de gemeenteraad gevraagd en ongevraagd adviseren over kwesties uit hun stadsdeel. Inwoners kunnen zich direct laten kiezen voor zo’n commissie door bewoners van het gebied. Dit gebeurt op persoonlijke titel, waarbij geen lidmaatschap van een politieke partij vereist is. Die verkiezingen vinden tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen plaats. De adviescommissies mogen maximaal twee keer per maand vergaderen. Elk lid krijgt daarvoor een vergoeding van 700 euro. Ter vergelijking: de leden van de huidige bestuurscommissies ontvangen per maand maximaal 1500 euro. 

Het collegevoorstel wordt op 17 november besproken in de raadscommissie Algemene Zaken.