Ambtenaren trainen in omgaan met burgerinitiatieven

Gemeenten en de rijksoverheid moeten meer doen om maatschappelijke initiatieven te ondersteunen. Er moet onder meer een kaderwet komen voor maatschappelijke initiatieven en in lokale verordeningen moeten afspraken worden vastgelegd, rondom onder meer de right to challenge. Ambtenaren moeten worden getraind in het omgaan met en ondersteunen van initiatieven.

Zeggenschap

Daarvoor pleitten Niesco Dubbelboer en Eisse Kalk van Agora Europa tijdens de werkconferentie De Werkplaats MaakdeBuurt, maandag in Almere. Naast waardering in de opstartfase en ruimte in de vervolgfase, zijn zeggenschap over de inhoud én het budget voor initiatiefnemers van belang bij de continuïteit van initiatieven. Daar ontbreekt het nu vaak aan. Dat concluderen zij op basis van 21 maatschappelijke initiatieven in 7 (deel)gemeenten die Dubbelboer en Kalk hebben gevolgd en ondersteund.

‘Next level’

Er zijn structurele maatregelen nodig voor het versterken en verankeren van de ontwikkelingskansen voor maatschappelijke initiatieven, vindt het duo. Zowel gemeenten als de rijksoverheid moeten aan de bak om de ‘next level’ van het maatschappelijk initiatief te kunnen bereiken. In hun maandag aan minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) overhandigde boek ‘De Werkplaats MaakdeBuurt’ doen zij concrete aanbevelingen voor zowel gemeenten als ‘Den Haag’.

Belemmeringen opheffen

Belemmeringen die veel initiatiefnemers nu ervaren, zoals een afstandelijke houding van beleids- en stadhuisambtenaren en de gebrekkige directe toegang tot bestuurders, moeten worden opgeheven door bijvoorbeeld bijscholing en training van ambtenaren, zo luidt een van de aanbevelingen aan gemeenten. Ook kan worden gedacht aan spreekuren voor initiatiefnemers die vastlopen in het ambtelijk apparaat. Een vaste ambtelijke contactpersoon, mét mandaat, moet als aanspreekpunt fungeren voor alle gemeentelijke afdelingen en diensten en voor maatschappelijke initiatiefnemers, zo luidt een andere aanbeveling.

Voorkeursrecht

In de door het duo bepleitte verordening op het maatschappelijk initiatief moet zowel het voorkeursrecht worden opgenomen van maatschappelijke initiatieven op een eigen werk- en ontmoetingsruimte, als het recht om gemeenschapsvoorzieningen te mogen beheren. Bij vrijkomend vastgoed zouden buurtinitiatieven hier als eerste plannen voor mogen ontwerpen. Bij gebruik wordt een maatschappelijke huurprijs vastgesteld.

Tijdelijke wet

De rijksoverheid moet een (tijdelijke) Wet voor Maatschappelijke Initiatieven invoeren en buurtrechten opnemen in aparte paragrafen in bestaande wetten of wetten die in voorbereiding zijn. ‘In de Wmo is weliswaar de right to challenge opgenomen, maar dat moet nog handen en voeten krijgen’, aldus Dubbelboer tijdens de werkconferentie. Het recht om plannen te mogen maken, zou moeten worden gekoppeld aan de Omgevingswet. Minister Plasterk voelt er vooralsnog niet voor om wetten te maken of aan te passen, om zo meer ruimte te geven voor maatschappelijke initiatieven. ‘Binnen bestaande wetten kan heel veel’, aldus de minister van Binnenlandse Zaken. ‘Pak de ruimte die er is’, hield hij de volle zaal met initiatiefnemers in Almere voor.