Ambtenaren alerter op mensenhandel

Ambtenaren leren komend jaar hoe ze signalen van mensenhandel kunnen herkennen en wat ze vervolgens moeten doen. Baliemedewerkers of toezichthouders zien soms verdachte situaties, maar weten vaak niet hoe ze kunnen handelen.

Baliemedewerkers
'Ambtenaren hebben een heel belangrijke functie. Ze kunnen soms net het ontbrekende puzzelstukje ontdekken in een langlopende zaak',zegt Romaike Zuidema, projectleider en trainer bij FairWork, een organisatie die strijdt tegen moderne slavernij in ons land. Zuidema noemt als voorbeeld een baliemedewerker die een vrouw van een burgerservicenummer moet voorzien. Deze vrouw spreekt amper Nederlands en heeft een begeleider bij zich die haar paspoort in zijn zak heeft en het ook weer afpakt als de baliemedewerker het aan haar teruggeeft.

Toezichthouders
Ander voorbeeld: een toezichthouder die afgaat op een klacht over vuurtjes in een tuin. Een Bulgaars-Nederlands sprekende man laat hem met tegenzin binnen en in de ijskoude woning ziet hij matrassen op de grond en beschimmelde muren. Buiten warmt een groepje mannen zich bij het vuur. 'Vaak heb je dan al een onderbuikgevoel dat er iets niet klopt', zegt Zuidema. Haar organisatie verzorgt de cursussen in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). FairWork doet dat samen met CoMensha, Meld Misdaad Anoniem en de inspectie SZW.

1200 slachtoffers
In ons land zijn naar schatting 21.000 mensen slachtoffer van arbeidsuitbuiting, wat hetzelfde is als mensenhandel. Bij dit cijfer is de seksindustrie niet inbegrepen, want hiervan is volgens Zuidema onduidelijk hoeveel het er precies zijn. 'Van oudsher wordt mensenhandel gelieerd aan de prostitutie. Maar het gebeurt overal, zoals in de bouw, horeca en de land- en tuinbouw, waar FairWork zich vooral op richt. Veelal gaat het om migranten, bijvoorbeeld uit Polen, Roemenië, Afrika en Indonesië.'

Door de training worden ambtenaren zich bewust van verdachte situaties en leren ze wat ze moeten doen. Aan de hand van een lijstje met voorbeeldvragen kunnen de ambtenaren al veel informatie vergaren.

Win tijd
'Meestal word je erdoor overvallen. Win tijd, loop even naar het kopieerapparaat en bedenk wat je doet. Maak vervolgens contact en stel vragen als 'wat is uw relatie tot elkaar?', 'in welke branche werkt u?' Als iemand niks wil zeggen of heel kortaf doet, is het al verdacht.'

Als ze de zaak niet vertrouwen, moeten ze dit zo feitelijk mogelijk vastleggen en melden bij hun leidinggevende, die het doorgeeft aan de politie, Belastingdienst, Kamer van Koophandel of de inspectie. 'Die gaan er niet meteen met gillende sirenes op af, maar kunnen wel eens gaan kijken bij die persoon of het betreffende bedrijf', zegt Zuidema. (ANP)