Doe ff lekker normaal, joh!

Wat is het stil in Nederland!

En dan vooral bij de overheid. Terwijl nu juist daar toch de dynamiek van de blijde verwachting dominant zou moeten zijn. Met alle avontuurlijke spanning die hoort bij het in opgewonden onzekerheid wachten op het komende nieuwe leven. Want dat er bij de overheid nieuw leven op komst is, daar twijfelt eigenlijk niemand meer aan. Op 22 september 2015 neemt de Eerste Kamer immers de ‘Wet normalisering rechtspositie ambtenaren’ aan. Dat gaan ze gewoon doen, daar in die Senaat. En daarmee beleeft de overheid de lang zo reikhalzend verwachte geboorte van ‘het nieuwe ambtenarenrecht’. 

Niks afschaffen van het ambtenarenrecht, zoals vele klassiek ingestelde overheids- en andere juristen jou en mij willen laten geloven. Dat is slechts de taal van diegenen die zich lang en fel keerden tegen het afschaffen van het publiekrechtelijke ambtenarenrecht. En die zich daarom uitdrukken in negatieve termen als ‘afschaffen’, alsof het om de dood van het ambtenarenrecht zou gaan. Terwijl juist exact het tegendeel waar is: er komt een prachtig, sprankelend, avontuurlijk, nieuw, privaatrechtelijk ambtenarenrecht aan. Een weldaad voor de wereld die overheid heet. Hoe dat dan zo, vraag jij je nog af? Dat zal ik je vertellen.

Prachtig en sprankelend… ?

• omdat ambtenaren en de overheid zelf dan van de maatschappelijk al lang achterhaalde dogmatiek af zijn dat de overheid iemand zou zijn die ‘boven de justitiabele’ en daarmee dus ook boven de ambtenaar staat 
• omdat de overheidswerkgever dan een gewone werkgever wordt die zich net zo aan de wet moet houden als werkgevers in de marktsector
• omdat de ambtenaar dan een werkgever krijgt met wie hij een gelijkwaardige relatie aan kan gaan, in plaats van – als het er op aan komt - primair een aan het bevoegde gezag ondergeschikt knuppeltje te zijn
• de ambtenaar dan niet meer tegen elke rechtspositionele aangelegenheid meteen in bezwaar, beroep en hoger beroep moet gaan om geen formele rechtskracht tegengeworpen te krijgen
• en ook niet meer geconfronteerd wordt met een ambtenarenrechter die misschien ergens nog wel toetst of er iets ongerechtvaardigds is gebeurd, maar dan pas nadat hij op met name formele gronden beslist heeft dat de overheid niet eenzijdig zo diep in het leven van de ambtenaar heeft mogen ingrijpen.    

Avontuurlijk, nieuw en privaatrechtelijk ….?

• avontuurlijk zeker, omdat er in de komende jaren nog heel veel aanpassingswetging gevormd moet worden om het nieuwe ambtenarenrecht goed uit te kristalliseren, niet in de laatste plaats om een aantal forse gaten in de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren te dichten
• nieuw zeker, omdat door de overgang naar het arbeidsrecht van de marktsector er voor ambtenaren en hun overheidswerkgevers een hele nieuwe juridische wereld open gaat en te ontdekken valt
• privaatrechtelijk zeker, omdat dat eigenlijk het enige is dat juridisch echt verandert: het nieuwe ambtenarenrecht is niet langer publiekrechtelijk van karakter, maar privaatrechtelijk.

En zoiets moois heet dan toch nog steeds ambtenarenrecht ….. zo vraag jij je verwonderd af?

Jazeker! Het blijft ambtenarenrecht omdat ook na de ‘normalisering’ er een Ambtenarenwet 201. blijft die bepalingen bevat die invulling geven aan de ook dan nog bijzondere verhouding tussen de op het algemeen belang gerichte overheidswerkgever en zijn ambtenaren aan wie datzelfde algemene belang ook in de toekomst specifieke eisen blijft stellen. En wie kan daar nou op tegen zijn?

Maar het mooiste is natuurlijk dat de ambtenaar tegen zijn overheidswerkgever, die vooral vanuit het statige bewustzijn als boven de justitiabele geplaatste autoriteit eenzijdig in zijn leven wil ingrijpen, kan zeggen:  Doe ff lekker normaal, joh!

Ed van Meer