Zorgbeleid is mannenzaak

Vrouwen zijn slecht vertegenwoordigd in de lokale politiek. Slechts 28 procent van de raadsleden is vrouw, bij de colleges van B en W ligt dat percentage nog lager. Daarentegen werken juist veel vrouwen in de thuiszorg, mantelzorg en jeugdzorg. Sectoren waarvan de taken overgeheveld zijn naar gemeenten. Het beleid ligt hoofdzakelijk in handen van mannen; vrouwen hebben dus weinig invloed op het werk dat zij uitvoeren.

Onderste regionen
Dat blijkt uit onderzoek van Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. Europees gezien bevindt Nederland zich in de onderste regionen wat betreft de vertegenwoordiging van vrouwen in lokale politiek. Nederland blijft ver achter het streefcijfer van 45%. Politieke partijen, vrouwenorganisaties en de landelijke overheid hebben hier de afgelopen jaren aandacht aan besteed. Desondanks neemt het aandeel vrouwen nauwelijks toe.

Zorgtaken vrouw

Met de decentralisaties van de laatste jaren liggen beleidsbeslissingen over het werk van vrouwen dan ook steeds sterker in handen van de gemeenteraad: Hun geringe participatie in de lokale politiek betekent ook een geringe invloed op het beleid in deze sectoren. Er zijn verschillende redenen aan te wijzen waarom vrouwen politiek minder actief zijn dan mannen. Een belangrijke belemmering voor vrouwen blijkt de combinatie van raadswerk met zorgtaken te zijn, vooral als ze daarnaast ook betaald werk of een eigen bedrijf hebben. Het combineren van deze drie taken is voor vrouwen lastiger dan voor mannen, omdat zij vaak een grotere taak op zich nemen in de zorg voor kinderen en huishouden.

Haantjesgedrag

Een ander knelpunt is de gevoelde noodzaak in de lokale politiek om zich te profileren. Uit het Atria-onderzoek komt naar voren dat vrouwen zich vaker dan mannen bescheiden opstellen en minder geneigd zijn om hun eigen persoon of prestige voorop te stellen. Mannen vertonen vaker ‘haantjesgedrag’, zo wordt gesteld in de interviews, terwijl vrouwen vaak ‘van de inhoud’ zijn en meer geneigd zijn tot samenwerking en consensus.

Hogere vergoeding
In het rapport ‘Vrouwenstemmen in de raad’ wordt aanbevolen relatief eenvoudige aanpassingen door te voeren om raadswerk interessanter te maken voor vrouwen. ‘Efficiënter vergaderen zodat het minder tjid kost,  coaching en het verhogen van de financiële vergoeding zodat vrouwen minder uren aan hunbetaalde werk hoeven te besteden,’ aldus de onderzoekers.

Loonkloof

De commissie Positie Wethouders en Raadsleden adviseerde al eerder om de vergoeding van raadsleden in kleinere gemeenten te verhogen. ‘Dit kan wellicht bijdragen aan het vergroten van het aantal vrouwen in gemeenteraden. Vrouwen verdienen gemiddeld minder dan mannen; in Nederland is deze zogenaamde ‘loonkloof’ 18% .’ Voor mannen zal de raadsvergoe­ding dan ook veelal een welkome, maar niet noodzakelijke aanvulling zijn op hun inkomen, terwijl het voor veel vrouwen een substantieel deel van hun inkomsten beslaat. Bij de overwe­ging of het raadswerk gecombineerd kan worden met baan en gezin, speelt de vergoeding dus wellicht een grotere rol voor vrouwen, vooral in kleinere gemeenten, waar het aandeel vrouwen relatief laag is.